Gatunek dramatu „rewolucyjnego”: transgresje i narodowe matryce genologiczne w kontekście ukraińskich rewolucji XXI wieku

Abstrakt

Traktując dramat jako operacyjny i mobilny gatunek literatury, warto rozpocząć osobną dyskusję o jego reaktywności w kontekście ukraińskich rewolucji i walk wyzwoleńczych XXI wieku. W końcu współczesny ukraiński dramat „rewolucyjny” nie ma nic wspólnego z destrukcyjnymi kliszami gatunkowymi tradycyjnego „dramatu rewolucyjnego” XX wieku. Oznakami tych ostatnich był destrukcyjny mit: nowego stworzenia świata; życie od zerowego cyklu; podstawowe dobra dla osób nieporadnych, jakie dała rewolucja; statyczne wykresy liniowe; pseudodokument; ideologiczne zaangażowanie bohaterów/antagonistów. Ukraiński „rewolucyjny” dramat XXI wieku ma 2 nurty poświęcone odpowiednio Pomarańczowej Rewolucji (witalistyczno-romantyczne wizje rewolucji jak „miłość na barykadach” i „narodziny ducha”, Лускунчик-2004 Ołeksandra Irwancia i Революція, кохання, смерть та сновидіння Paula Arie) oraz Rewolucja Godności, która została opanowana: w dziełach proroczych (Барикади на Хресті Jurka Gudzia, Деталізація Dmytra Ternowego); w najnowszych strategiach dokumentalnych, które nie wymagają dodatkowego teatralnego wzmocnienia (Ми, Майдан Nadiji Simczycz, Щоденники Майдану Natalii Worożbyt); w gatunkach hagiograficznych До-дієз шостої октави Ihora Juziuka (OTVETKA@UA Nedy Neżdany) oraz symbolicznych i alegorycznych Maidan inferno, або потойбіч пекла Nedy Neżdany, Лабіринт Ołeksandra Witra, Каштан і Конвалія Ołeha Mykołajczuka-Nizowca, Вой (не)мой волчицы, або Кіт Шрьодингера Oksany Taniuk, Під знаком Пуй Wołodymyra Kupjanskiego, Богдан 2014 Kseni Skoryk, Лицар Храму Tatiany Iwaszczenko, Жінки та снайпер Tatiany Kicenko, Різдво на Майдані Wiry Makowy, Некстмодерний народ Mykoły Istiny i wiele innych dzieł dramatycznych).

Daje to podstawy do rozważenia nieodwracalnych artystycznych transgresji gatunku, który dzięki swojej sprawności i mobilności zyskuje nową jakość i nowe życie, co jest bardzo istotne w kontekście toposu Majdanu na terenie całej Ukrainy w świetle rosyjskiej agresji 2022 roku.