Język strachu w literaturze dziecięcej. Studium przypadku wierszy dla dzieci Teda Hughesa

Abstrakt

Artykuł podejmuje temat języka strachu wykorzystywanego w literaturze dziecięcej na przykładzie poezji Natury adresowanej do młodego czytelnika autorstwa Teda Hughesa, brytyjskiego poety II połowy XX w. Autorka przyjęła dla opisu dwu blisko spokrewnionych ze sobą emocji – strachu (fear) i obawy/lęku (anxiety) – model propagowany przez amerykańskiego neurobiologa Josepha LeDoux, w szczególności w jego dziele Anxious (2015). W opinii LeDoux uczucie strachu nie jest nam wrodzone, lecz powstaje jako konstrukt kognitywny wyłaniający się w procesie używania języka ojczystego w określonym kontekście społeczno-kulturowym. Szczególna atmosfera poezji Hughesa to rezultat zastosowania bogatego słownika terminów powiązanych z uczuciem strachu, jak również zręcznie powiązanej z nim figuracji (antropomorfizmy, porównania). Poetyckie obrazowanie skutecznie dopełnia leksykon i tropy, powołując do istnienia światy fikcyjne, często dziwne i groźne, odległe od doświadczenia młodego odbiorcy. Autorka postrzega leksykon, figurację i obrazowanie (zarówno werbalne, jak i wizualne poprzez ilustracje w książkach dla dzieci) jako ważny instrument dydaktyczny, uczący dzieci, jak stawić czoła przerażającym doświadczeniom. Ta umiejętność przygotowuje też młodych czytelników do zmierzenia się w przyszłości z obawą/lękiem, emocją typową dla dorosłego życia, a związaną głównie z problemami egzystencjalnymi.