Wstręt jako rękojmia afektywnego poznania. Przypadek "Copyright" Michała Witkowskiego

Łukasz  Wróblewski

doi:10.15584/tik.2020.33

Autor

Łukasz Wróblewski Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2020.33

Słowa kluczowe:

wstręt, afekt, dzieciństwo, obcość, poznanie

Abstrakt

Copyright (2001) został zinterpretowany jako opowieść o dzieciństwie i młodości, ukazująca zarówno doświadczenia dojrzewającego bohatera, jak i polską rzeczywistość ostatnich dwóch dekad XX wieku. Pogodzenie się z własnym dzieciństwem i poszukiwanie języka do wyrażenia własnego „ja” determinuje narrację książki. Jednak ten rytm narracji jest zakłócany przez obiekty obrzydzenia, w które obfitują te opowieści. W efekcie autor proponuje interpretację zbioru opowiadań Witkowskiego z perspektywy afektywnej. Analizując różne teksty, wyjaśnia, jaką rolę w nich odgrywa wstręt. Dowodzi, że pomimo swoich negatywnych właściwości wstręt może być warunkiem koniecznym samorealizacji i źródłem poznania afektywnego. Dzieje się tak między innymi dzięki uświadomieniu sobie dziecięcych uczuć, które bohater przeżywa w konfrontacji z obrzydliwymi ludźmi i przedmiotami.

Downloads

Bibliografia

Ahmed S., Performatywność obrzydzenia, „Teksty Drugie” 2014, nr 1.

Ariès P., Historia dzieciństwa: dziecko i rodzina w czasach ancien regime’u, przeł. M. Ochab, Warszawa 2010.

Bataille G., Erotyzm, przeł. M. Ochab, Gdańsk 2007.

Foucault M., Inne przestrzenie, przeł. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie” 2005, nr 6.

Freud Z., Wstęp do psychoanalizy, przeł. P. Dybel, Warszawa 1984.

Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. A. Szulżycka, Warszawa 2012.

Kristeva J., Czarne słońce. Depresja i melancholia, przeł. M. P. Markowski, R. Ryziński, Kraków 2007.

Kristeva J., Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, przeł. M. Falski, Kraków 2007.

Maliszewski K., Copyright, Witkowski, Michał, http://wyborcza.pl/1,75517,181017.html (dostęp 11.05.2018).

Margalit, Emocje przypomniane, w: Historie afektywne i polityki pamięci, red. E. Wichrowska, A. Szczepan-Wojnarska, R. Sendyka, R. Nycz, Warszawa 2015.

Nussbaum M., Hiding from Humanity. Disgust. Shame and the Law, New Jersey 2006.

Nussbaum M., Gniew i wybaczenie. Uraza, wielkoduszność, sprawiedliwość, przeł. J. Kolczyńska, Warszawa 2016.

Menninghaus W., Wstręt: teoria i historia, przeł. G. Sowiński, Kraków 2009.

Miller W. I., The Anatomy of Disgust, Cambridge, Massachusetts, and London 1997.

Płuciennik J., Literackie identyfikacje i oddźwięki. Poetyka a empatia, Kraków 2004.

Rusinek W., W poszukiwaniu utraconej rzeczywistości. Jeszcze raz o prozie tak zwanych „roczników siedemdziesiątych”, w: Literatura polska 1989–2009. Przewodnik, red. P. Marecki, Kraków 2010.

Warkocki B., Balonówka z coca-colą, „Pro Arte” 2001, nr 14–15.