"Komedia" Apolla Nałęcz-Korzeniowskiego wczoraj i dziś (rozważania na temat miejsca utworu w literaturze)
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2023.12Słowa kluczowe:
Apollo Nałęcz-Korzeniowski, "Komedia", Aleksander Fredro, dramat obyczajowy, tragediaAbstrakt
"Komedia" Apolla Nałęcz-Korzeniowskiego wydaje się aż po dziś dzień utworem niedostatecznie albo wręcz – niewłaściwie – sproblematyzowanym. Problemy zaczynają się już na etapie dyskusji o gatunkowej przynależności tekstu: czy to dramat obyczajowy, czy stylizowana nieco po schillerowsku – w duchu "Intrygi i miłości" – nowoczesna, kupiecko-przemysłowa tragedia? Mimo zupełnej trafności sądu Romana Taborskiego o podobieństwach formalnych pomiędzy "Komedią" a "Fantazym" Juliusza Słowackiego, nie zwrócono żadnej uwagi na powstające w tym samym czasie dojrzałe dramatopisarstwo Aleksandra Fredry (np. na "Wychowankę"), a to właśnie – jak wiele na to wskazuje – intrygująca oraz inspirująca para porównawcza dla wciąż domagającej się trafnego literaturoznawczego komentarza sztuki Korzeniowskiego.
Downloads
Bibliografia
Baudelaire Ch., O istocie śmiechu i ogólniej o komiczności w sztukach plastycznych, przeł. M. Bieńczyk, „Literatura na Świecie” 1999, nr 10–11.
Busza A., The Cultural Environment of the young Conrad, w: tegoż, Conrad’s Polish literary background and some illustrations of the influence of Polish literature on his work (ex „Antemurale X”), Romae Londini 1966.
[b.a.] Wiadomości krajowe, „Dziennik Warszawski” 1854, nr 237, s. 1 (z 30 sierpnia / 11 września 1854 r.).
Gillon A., The Destructive Element. The Eternal Constancy: „Lord Jim”, w: tegoż, Joseph Conrad, Bostron 1982.
Jokiel I., O „Wychowance” Aleksandra Fredry, „Prace Naukowe. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury” 1985, nr 1.
Kott J., O laickim tragizmie, w: W. Ratajczak, Spór o Conrada 1945–1948, Poznań 2018.
Kuligowska-Korzeniewska A., Jedyna „sztuka” w twórczości Aleksandra Fredry: „Wychowanka”, w: Uniwersalność komizmu. Aleksander Fredro w dwieście dwudziestą rocznicę urodzin, red. W. Rzońca i K. Samsel, Warszawa 2015.
Lewestam F. H., Ruch Literacki, „Gazeta Codzienna” 1855, nr 316.
Mikulski T., Odkrycie pisarza, w: A. Nałęcz-Korzeniowski, Komedia. Dramat we trzech aktach, wstępem opatrzył T. Mikulski, oprac. I. Bołtuć-Staszewska, red. R. Taborski, Warszawa 1954.
Miłosz C., Apollo Nałęcz Korzeniowski, w: tegoż, Prywatne obowiązki, Olsztyn 1990 (cyt. J. Kott, [broszura teatralna Komedii w reż. M. Wiercińskiej]).
Müller W. G., Interfigurality. A Study on the Interdependence of Literary Figures, w: Intertextuality, ed. by H. F. Plett, Berlin – New York 1991.
Nałęcz-Korzeniowski A., Komedia. Osoby, w: tegoż, Komedia. Dramat we trzech aktach, Kijów 1857.
Nałęcz-Korzeniowski A., Korespondencja „Tygodnika Ilustrowanego”, Żytomierz, dnia 2 stycznia 1860 roku, „Tygodnik Ilustrowany” 1860, nr 20.
Nałęcz-Korzeniowski A., Od tłumacza, w: Czatterton, dramat Alfreda de Vigny. Powiedziany po polsku przez Apolla Korzeniowskiego, Kijów 1857.
Nałęcz-Korzeniowski A., [Przedmowa], w: tegoż, Akt pierwszy. Dramat w jednej odsłonie (Nieoryginalnie wierszem napisany), Lwów 1869.
Padalica T. (Fisz Z.), „Kronika Wiadomości Krajowych i Zagranicznych” 1856, nr 63.
Pług A. (Pietkiewicz A.), Korespondencja. Dżuryn 2 (14) stycznia 1856, „Gazeta Warszawska” 1856, nr 97.
Polskie zaplecze Josepha Conrada-Korzeniowskiego. Dokumenty rodzinne, listy, wspomnienia, red. Z. Najder i J. Skolik, tłum. z jęz. angielskiego i francuskiego H. Najder, t. 1–2, Lublin 2006.
Potter Jr N. W., The Critical Theory and Literary Practice of Joseph Conrad, London 2018.
Ratajczak W., Spór o wszystko. Conradowska wierność jako centrum kultury, w: tegoż, Spór o Conrada 1945–1948, Poznań 2018.
Ratajczakowa D., Obrazy narodowe w dramacie i teatrze, Wrocław 1994.
Stanisz M., Przeszłość i przyszłość „prefacjologii” literackiej. Przegląd zagadnień, perspektywy badawcze, w zbiorze: Romantyczne przemowy i przedmowy, red. J. Lyszczyna i M. Bąk, Katowice 2010.
Taborski R., „Komedia”, w: tegoż, Apollo Korzeniowski. Ostatni dramatopisarz romantyczny, Wrocław 1957.
Watt I., Conrad’s Preface to „The Nigger of the »Narcisssus«”, „NOVEL. A Forum on Fiction” 1974, vol. 7, no. 2.
Zych G., Apollo Nałęcz-Korzeniowski as critic and translator, “Yearbook of Conrad Studies (Poland)” 2010, vol. 5.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Tematy i Konteksty
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
