„Niezadowoleni są, ale nie uciekać było spod Pskowa, a dotrwać do końca!” Jan Piotrowski o Litwinach

Tomasz Ślęczka

doi:10.15584/tik.2019.12

Authors

Tomasz Ślęczka University of Wrocław

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2019.12

Keywords:

Lithuanians, Livonia, Jan Piotrowski, Andrzej Opaliński, Stefan Batory, diary, Polish–Russian wars in the 16th century, Pskov

Abstract

The paper deals with the manner in which the Pole Jan Piotrowski, the author of the diary of Stefan Batory’s expedition to Pskov (1581-1582), depicted the Lithuanians participating in it. He rarely referred to stereotypical ideas about them, rather than this he described the reality that he observed and did not skew it towards the established beliefs.
Although he valued his countrymen more, he could show courage and bravery of the Lithuanian soldiers, especially praising the raid of Krzysztof Radziwiłł’s troop. Somewhat more often, however, he reprimanded the Lithuanians: underestimated their number and combat quality, accused them of withdrawing too quickly from Pskov, emphasized their susceptibility to rumours. Among the citizens of the Grand Duchy of Lithuania, he most disliked Chancellor Eustachy Wołłowicz, who hindered Piotrowski from fulfilling his mission and often refused access to the documents he possessed.
The image we receive is inhomogeneous. It combines bright and dark sides of fellow Lithuanian citizens, which makes it seem very credible.

Downloads

References

Piotrowski J., Dziennik wyprawy Stefana Batorego pod Psków, wyd. A. Czuczyński, Kraków 1894.

Besala J., Stefan Batory, Warszawa 1992.

Biernat z Lublina, Ezop, oprac. S. Grzeszczuk, Kraków [cop. 1997].

Buchowski K., Litwomani i polonizatorzy. Mity, wzajemne postrzeganie i stereotypy w stosunkach polsko-litewskich w pierwszej połowie XX wieku, Białystok 2006.

Bystroń J.S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, t. 2, Warszawa 1933.

Chorążyczewski W., Czego wciąż nie wiemy o kancelariach centralnych dawnej Rzeczypospolitej?, w: Belliculum diplomaticum IV Thorunense. Dyplomatyka staropolska – stan obecny i perspektywy badań, red. W. Chorążyczewski i J. Tandecki, przy współpracy K. Kopińskiego, Toruń 2011.

Cynarski S., Zygmunt August, Wrocław 1988.

Czapliński W., Długosz J., Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976.

Dworzaczek W., Opaliński Andrzej h. Łodzia, w: Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski i J. Topolski, Warszawa – Poznań 1981.

Dworzaczek W., Opaliński Andrzej z Bnina herbu Łodzia, w: Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław 1979.

Dworzaczek W., Piotrowski Jan h. Świnka, w: Polski słownik biograficzny, t. 26, Wrocław 1981.

Dzięgielewski J., Sprawy wyznaniowe w Rzeczypospolitej w czasach panowania króla Stefana I, w: Stefan Batory – król Rzeczypospolitej i książę Siedmiogrodu, red. nauk. A. Körmendy, R. Lolo, Pułtusk 2008.

Góralski Z., Urzędy i godności w danej Polsce, Warszawa 1988.

Grzybowski S., Jan Zamoyski, Warszawa 1994.

Januszek-Sieradzka A., „Potrzeba moskiewska” na sejmach koronnych w latach 60. XVI stulecia, „Teka Komisji Historycznej. Oddział PAN w Lublinie” 2012 (9), s. 7–31.

Korolko M., Seminarium Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego. Humaniści w kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta, Warszawa 1991.

Kotarski H., Wojsko polsko-litewskie podczas wojny inflanckiej 1576–1582. Sprawy organizacyjne, cz. 4, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1972, s. 3–92.

Krzywy R., Sztuka wyborów i dar inwencji. Studium o strukturze gatunkowej poematów Jana Kochanowskiego, Warszawa [cop. 2008].

Krzywy R., W poszukiwaniu tożsamości mimetycznej. Jana Kochanowskiego i Samuela Twardowskiego przedstawienia zagonów moskiewskich, „Terminus” 2006, z. 2, s. 63–81.

Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Pierwsi królowie elekcyjni, Warszawa 1969.

Olejnik K., Stefan Batory 1533–1586, Warszawa 1988.

Sobczak J., Stereotyp Litwina w świadomości historycznej społeczeństwa Rzeczypospolitej szlacheckiej, w: Kultura polityczna w Polsce, t. 2: Mity i fakty, red. M. Kosman, Poznań 1999.

Tazbir J., Jan Zamoyski w opinii potomnych, w: tegoż, Świat panów Pasków. Eseje i studia, Łódź 1986.