Przywołnia i deskrypcje ruin w dzienniku podróży Walerii Tarnowskiej do Italii
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2022.17Keywords:
Waleria Tarnowska, travel journalling, ruins, enlightenment, ItalyAbstract
The main part of this study is preceded by information on the subject of dynamically increasing, since the beginning of the 18th century, participation of Polish women from wealthy houses in social life. It can be confirmed by, among others, their travels abroad to e.g. Italy with its rich resources in the form of works of art including those preserved from ancient times being of great interest then. In the main stream of investigation the author focuses on the preserved French travel journal (“Mes voyages”) of the journey that Waleria from the Stroynowskis Tarnowska undertook to Italy in years 1803–1804 with her husband Jan Feliks and her father Walerian. The analytical and interpretational considerations refer to the fragments concerning the buildings observed by the countess during her Italian journey, which were to a various degree damaged by the power of time or human activity and that was indicated by singled out synonymous terms used for ruins. The crucial aspect of this reflection is concretisation of Tarnowska’s impressions depicted in descriptions from close contact with antique and modern edifices, not too rarely preserved in a remnant form. According to the author of this study references to and descriptions of ruins in the analysed journal are the expression of not a genuine passion but rather of the influence of contemporary fashion for ancient times and great curiosity for the world during the first journey abroad and the will to see and then record in writing all that was required to see during this Italian trip. They also prove psychologically conditioned perception of wors of art.
Downloads
References
Tarnowska W., Mes voyages, Biblioteka Jagiellońska, rkps przyb. Nr 121, 122/52.
Morawska T. K. z Radziwiłłów, Diariusz podróży europejskiej w latach 1773–1774, wstęp i oprac. B. Rok, Wrocław 2002.
Platerowa K. z Sosnowskich, Moja podróż do Włoch. Dziennik z lat 1785–1786, wstęp i oprac. M. E. Kowalczyk, przekł. z j. franc. A. Pikor-Półtorak, Łomianki 2013.
Wirtemberska M., Niektóre zdarzenia, myśli i uczucia doznane za granicą, z rękopisów oprac. i wstępem poprzedziła A. Aleksandrowicz, Warszawa 1978.
Abramowicz A., Dzieje zainteresowań starożytniczych w Polsce, cz. 2: Czasy stanisławowskie i ich pokłosie, Wrocław 1987.
Aleksandrowicz A, „Błękitne soboty” Marii Wirtemberskiej, „Pamiętnik Literacki” 1971, z. 3, s. 3–36.
Aleksandrowicz A., Izabela Czartoryska. Polskość i europejskość, Lublin 1998.
Aleksandrowicz A., Maria Wirtemberska (1768–1854), w: Pisarze polskiego oświecenia, t. 3, red. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, Warszawa 1996, s. 653–683.
Głowacka-Maksymiuk U., Dwór księżnej Aleksandry Ogińskiej jako ośrodek życia kulturalnego, „Szkice Podlaskie” 2002, t. 10, s. 9–16.
Gołąbek K., Anonimowa relacja z podróży do Neapolu z około 1568 r., „Studia Źródłoznawcze” 2014, t. 52, s. 149–160.
Gotycyzm w literaturze i kulturze lat 1760–1830, red. P. Pluta i M. Cieński, Warszawa 2020.
Grottowa K., Zbiory sztuki Jana Feliksa i Walerii Tarnowskich w Dzikowie (1803–1849), Wrocław 1957.
Hass L., Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII i XIX wieku, Wrocław 1982.
Jagiełło-Jakubaszek K., Portrety polskich dam jako pamiątka ich Wielkiej Podróży, w: Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014, s. 187–198.
Jakuboszczak A., Sarmacka dama Barbara Sanguszkowa (1718–1791) i jej salon towarzyski, Poznań 2008.
Kowalczyk M. E., Obraz Włoch w piśmiennictwie geograficznym i podróżniczym osiemnastego wieku, Toruń 2005.
Kowalczyk M. E., Polki w Wenecji w drugiej połowie XVIII wieku. Zapiski z podróży Teofili z Radziwiłłów Morawskiej i Katarzyny z Sosnowskich Platerowej, „Italica Wratislaviensia” 2014, nr 5, s. 317–337.
Kowalczyk M. E., Zagraniczne podróże Polek w epoce oświecenia, Łomianki 2019.
Koźmian K., Rys życia Jana Feliksa hrabiego Tarnowskiego, Lwów 1842.
Królikiewicz G., Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny, Kraków 1993.
Mazurkowa B., Listowne rozmowy z córką w dzienniku podróży Walerii Tarnowskiej, w: Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, t. 5: Stulecia XVI–XIX. Perspektywa historycznoliteracka, red. P. Borek, M. Olma, Kraków 2015, s. 303–330.
Mazurkowa B., Nowy Grand Tour w świetle „Mes voyages” Walerii Tarnowskiej, w: Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014, s. 153–182.
Mazurkowa B., Perspektywa „wielkiego świata” i żywioł osobisty w relacji Walerii Tarnowskiej z podróży do Włoch, w: tejże, Z potrzeby chwili i ku pamięci… Studia o poezji i prozie oświecenia, Warszawa 2009, s. 271–329.
Mikocka-Rachubowa K., Canova, jego krąg i Polacy (około 1780–1850), t. 1–2, Warszawa 2001.
Mikocka-Rachubowa K., Grand Tour i włoska rzeźba w Polsce końca XVIII i początków XIX wieku, w: Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014, s. 243–257.
Partyka M., Pierwiastek osobisty w oświeceniowych dziennikach podróży, w: Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014, s. 109–130.
Płaszczewska O., Przestrzenie komparatystyki – italianizm, Kraków 2010.
Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Warszawa 2020.
Roćko A., Podróże oświeconych śladami antyku, w: Antyk oświeconych. Studia i rozprawy o miejscu starożytności w kulturze polskiej XVIII wieku, red. T. Chachulski, Warszawa 2012, s. 213–251.
Roćko A., Polski Grand Tour „dam modnych”, w: Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014, s. 133–150.
[Siemieński L.], Wspomnienie pośmiertne dwóch matron polskich: Anny hrabiny Małachowskiej i Walerii hrabiny Tarnowskiej, Kraków 1852.
Sinko Z., Gotycyzm, w: Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, wyd. 2 poszerzone i poprawione, Wrocław 1991, s. 158–163.
Sinko Z., Gotyk i ruiny w wyobraźni literackiej epoki oświecenia (Anglia – Polska), „Roczniki Humanistyczne” 1978, t. 22, nr 9, s. 23–43.
W kręgu patronatu kobiecego w XVII–XVIII wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Penkała-Jastrzębska, A. Słaby, Kraków 2018.
Wrześniak M., Florencja – muzeum. Miasto i jego sztuka w oczach polskich podróżników, Kraków 2013.
Ziontek A., Siedlecki dwór artystyczny Aleksandry Ogińskiej, w: Małe miasta. Społeczność, red. M. Zemło, Lublin 2011, s. 247–270.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Categories
License
Copyright (c) 2022 Tematy i Konteksty

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.