On several ways in which the motif of freedom, or lack thereof, is present in Paulina Wilkońska's novels
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2023.11Keywords:
Paulina Wilkońska, 19th century popular novel, national slavery, Polish-Jewish relations in literature, motif of reading in literature, self-therapeutic function of literatureAbstract
The main subject of this article is the several ways in which the motif of freedom, or the lack of it, is made present in the novels of Paulina Wilkońska, a representative of the 19th-century popular literature. The issue is discussed in relation to three aspects. The first is related to the thematization of the desire for freedom and the experience of national bondage. The second issue concerns the limitations of subjectivity in the social space, with particular attention to the situation of young people, enslaved by prejudices and financial pressures. The third dimension of the analysis includes strategies of authorial freedom, expressed in the pleasure of writing and its self-therapeutic function, as well as selected treatments that sustain the bond with the reader. For it is the reader who is treated here as the implicit but extremely important protagonist of Wilkońska's fiction.
Downloads
References
[***], Korespondencja z Gostyńskiego, „Dziennik Warszawski” 1855, nr 178, s. 4.
[a.a], Wspomnienie pośmiertne o Paulinie z Lauczów Wilkońskiej, „Dziennik Poznański” 1875, nr 134, s. 1–2.
Borkowska G., Phillips U., Czermińska M., Pisarki polskie. Od średniowiecza do współczesności, Gdańsk 2000.
Brownstein R. M., Becoming a Heroine: Reading About Women in Novels, Columbia University Press, New York 1994.
Deodat [Edmund Bogdanowicz?], Chmielowski o Wilkońskiej, „Kurier Warszawski” 1894, nr 90, s. 2–3; nr 91, s. 2–3.
Eco U., Sześć przechadzek po lesie fikcji, Kraków 1995.
Halec J. M., Koleje życia Augusta i Pauliny Wilkońskich, „Przyjaciel Ludu” 2013, nr 3, s. 8–16.
Hertz A., Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 1988.
Ilnicka M., Paulina Wilkońska, „Bluszcz” 1875, nr 28, s. 217–218.
Inglot M., Postać Żyda w literaturze polskiej lat 1822–1864, Wrocław 1999.
Jędraś S., Satyryk i humorysta, „Przyjaciel Ludu” 1995, nr 3–4, s. 42–44.
Koczkodaj I., Co czytają bohaterowie polskich powieści popularnych o tematyce współczesnej drugiej połowy XIX wieku?, w: Polska literatura wysoka i popularna 1864–1918.
Dialogi i inspiracje, red. I. Koczkodaj, K. Lesicz-Stanisławska, A. Wietecha, Warszawa 2011, s. 170–184.
Korespondencja Józefa Ignacego Kraszewskiego. Seria III: Listy z lat 1844–62, t. 22, Biblioteka Jagiellońska, Rkp. 6483 IV, k. 314 r. – 366 v.
Korespondencja Pauliny Wilkońskiej, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Rkp. 1, k. 1–333 v.
Marzec L., Paulina Wilkońska, w: Wielkopolski alfabet pisarek, red. E. Kraskowska, L. Marzec, Poznań 2012, s. 343–353.
Matysek K., Paulina Wilkońska. Zapomniana powieściopisarka i pamiętnikarka, „Panorama Wielkopolskiej Kultury” 2005, nr 18/19, s. 16.
Nowaczyński A., Miejsca dla Pauliny Wilkońskiej!, „Tęcza” 1937, nr 12, s. 38–39.
Nowakowski J., W kręgu obiegowych ideałów estetycznych. Szkice o literaturze popularnej, Rzeszów 1980.
Przybyszewska A., „Służyć poczciwej sławie”. Twórczość literacka Pauliny Wilkońskiej, „Studia z Kultury Popularnej: prolegomena do dziejów kultury popularnej w Poznaniu” 2017, nr 1, s. 28–40.
Radońska T., August i Paulina Wilkońscy, „Warta” 1875, nr 53, s. 466–468; nr 55, s. 488–490; nr 56, s. 501–503; nr 59, s. 541–542; nr 61, s. 561–563; nr 63, s. 588–590; nr 64, s. 599–601; nr 68, s. 649–652.
Szpunar J., Gucio z Kąkolewa i jego Puchna, „Ziemia Leszczyńska” 1933, nr 3, s. 54–63.
Uriela [Gabriela Puffke], Cieniom śp. Pauliny z Lauczów Wilkońskiej, „Dziennik Poznański” 1875, nr 14, s. 2.
Wilkońska P., Fatamorgana. Powieść, cz. 1–2, Poznań 1859.
Wilkońska P., Gałązka cierniowa. Powieść, Poznań 1866.
Wilkońska P., Kazimira. Powieść, t. 1–2, Poznań 1869.
Wilkońska P., List do Stanisława Przyłęckiego, [b.d. i m.], Rkp. AGAD, sygn. 1/350/0/–/4181, k. 1–2.
Wilkońska P., Moje wspomnienia o życiu towarzyskim na prowincji w Kongresówce, cz. 1–2, Poznań 1875.
Wilkońska P., Moje wspomnienia o życiu towarzyskim w Warszawie, Poznań 1871; nowe wyd. cz. 1–3, z przedmową Z. Dębickiego, Warszawa 1907; wyd. powojenne: oprac. Z. Lewinówna, red. J. W. Gomulicki, Warszawa 1959.
Wilkońska P., Mrowin i Trock. Powieść, „Tygodnik Mód i Nowości” 1863, nr 3–15; 17–27 (dodatek).
Wilkońska P., Na dwóch krańcach. Powieść, Lwów 1873.
Wilkońska P., Na pograniczu. Zarys piórem nakreślony. Opowiadanie z przeszłości, Poznań 1864.
Wilkońska P., Obrazek poznański, Lipsk 1857.
Wilkońska P., Powołanie. Powieść, t. 1–2, Lwów 1874.
Wilkońska P., Precz z przesądem. Powieść, „Gazeta Toruńska” 1868, nr 18–53 [z przerwami].
Wilkońska P., Różni ludzie, t. 1–2, Warszawa 1853.
Wilkońska P., Skalińce: opowiadanie z przeszłości, t. 1–3, Poznań 1864.
Wilkońska P., Stella, „Tygodnik Mód i Powieści” 1874, nr 23–26.
Wilkońska P., Sto lat dobiega. Obrazek, Lwów 1891 [wydanie wspólne z powiastką J. Zachariasiewicza, Poseł – męczennik. Obrazek].
Wilkońska P., Wieś i miasto. Obrazy i powieści, cz. 1–2, Warszawa 1841.
Wilkońska P., Za późno! i Jeszcze dość wcześnie. Dwie powieści, t. 1–3, Warszawa 1846.
Witkowska A., Paulina Wilkońska, w: Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831–1863, t. 2, red. M. Janion, M. Dernałowicz, M. Maciejewski, Kraków 1988, s. 499–515.
Wojtyczek A., Tradycja i religia Żydów w literaturze polskiej XIX wieku, Warszawa 2012.
Zmorski R., [rec.] Irena, Pani Podkomorzyna, Obrazek poznański. Powieści Pauliny z L. Wilkońskiej, „Dziennik Literacki” 1858, nr 24–28.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Categories
License
Copyright (c) 2023 Tematy i Konteksty
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
