Mamy swoich poetów. O dwóch nienowych, lecz rozwojowych dyskursach ostatnich dziesięcioleci

Autor

  • Anna Legeżyńska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2025.1

Słowa kluczowe:

Tradycja, dyskurs elegijno-ironiczny, traumatyczny i posttraumatyczny, poezja XXI wieku

Abstrakt

Tematem artykułu jest obecność znanych z tradycji dyskursów, które w poezji XXI wieku łączą się z dziedzictwem literatury za pośrednictwem poezji późnonowoczesnej, z drugiej połowy XX wieku. Autorka dowodzi, że wobec trudności scalenia panoramy najnowszej poezji pozostaje użycie formy „rzutu oka” na główne tendencje rozwojowe.  Opisuje specyfikę „zatłoczonej” sceny literackiej z perspektywy generacyjnej, którą cechuje „efekt reminiscencji”. W twórczości różnych poetów szuka dowodów trwania dwóch wybranych dyskursów: elegijno-ironicznego oraz traumatycznego. Wybiera przykłady „gestów pożegnania” z poezji senilnej (Urszuli Kozioł, Joanny Kulmowej) i maladycznej (Jacka Łukasiewicza, Józefa Barana, Teresy Ferenc). Dyskurs traumatyczny charakteryzuje na podstawie wybranych utworów dotyczących pandemii (Zbigniewa Machaja, Aleksandra Wiernego i innych) oraz wojny na Ukrainie (Anety Kamińskiej, Marty Podgórnik). Z kolei w kontekście dyskursu posttraumatycznego autorka osadza temat rzezi wołyńskiej (podjęty między innymi przez Alicję Bykowską-Salczyńską).

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Opracowania ogólne

Cieślak T., Nowa poezja polska wobec poprzedników. Lektura relacyjna, Łódź 2011.

Nowa poezja polska. Twórcy – tematy – motywy, red. T. Cieślak i K. Pietrych, Kraków 2009.

Wyobraźnia poetycka XXI wieku, red. A. Czabanowska-Wróbel i M. Marchaj, Kraków 2014.Literatura wobec kryzysu epidemii. „Tematy i Konteksty, 2021, nr 11.Z ducha Orfeusza. Studia o polskiej poezji lat 2017-2022, red. W. Kass, A. Legeżyńska, J. Ławski, Białystok-Pranie 2023.

Opracowania krytycznoliterackie

Kaczmarski P., Wysoka łączliwość. Szkice o poezji współczesnej, Wrocław 2018.

Kałuża A, Bumerang. Szkice o polskiej poezji przełomu XX i XXI wieku, Wrocław 2010.

Skurtys J., Wspólny mianownik. Szkice o poezji i krytyce po 2010 roku, Wrocław 2020.

Staśko M., Poezja najmłodsza: autorki i autorzy – Środowiska – Komunikacja – Mapa (Wstęp) w: Polska poezja współczesna. Przewodnik encyklopedyczny, https://przewodnikpoetycki.amu.edu.pl/encyklopedia/poezja-najmlodsza-autorki-i-autorzy-srodowiska-komunikacja-mapa-wstep/#more-441dostęp: 15.03.2025.

Świeściak A, Lekcje nieobecności. Mikołów 2010.

Debaty

Co się działo w poezji w 2022 roku – ankieta literacka, rozmawia B. Rojek, „Mały Format”, http://malyformat.com/2023/03/sie-dzialo-poezji-2022-roku-ankieta-literacka/

Nowe języki poezji. Wybrane głosy: J. Orska, Koleżanki i Koledzy, czy wyszliśmy ze szkoły? J. Skurtys, Nowe.języki.poezji @com.pl; Łukasz Żurek, Imperatyw nowości nie jest twoim towarzyszem. Biuro Literackie - „biBLioteka. Magazyn Literacki”, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/

Poezja na nowy wiek, Biuro Literackie - „biBLioteka. Magazyn Literacki”, 22/04/2010, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/

Utwory literackie

Baran J., W wieku odlotowym, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2020.

Bartczak K, Widoki wymazy, Biuro Literackie, 2021.

Bykowska-Salczyńska A., Cno, Olsztyn 2016.

Ferenc T., Widok na życie, Sopot 2012.

Janiak K, Zakaz rozmów z osobami nieobecnymi fizycznie, Poznań 2020.

Kamińska A., Pokój z widokiem na wojnę 1, Brzeg 2023; Pokój z widokiem na wojnę 2, Brzeg 2024. Pokój z widokiem na wojnę 3, Brzeg 2025.

Kielar M.B., Wilki. Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2023.

Kozioł U., Znikopis, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2019.

Kulmowa J., Jeszcze 37 wierszy, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2017.

Łukasiewicz J., Cięcia, Wrocław 2020.

Łukasiewicz J., Uroda świata się nie kończy. Wybór wierszy, posłowie i wybór P. Mackiewicz, Poznań 2021.

Machej Z., 2020, Łódź 2021.

Poetki na czasy zarazy, red. J. Prochowicz, B. Wójcik, Poznań 2021.

Wierny A., Małe nowe ciała, Olkusz 2021.

Woźniczka J., Mój Chrystus Ukraina, MaMiKo, Nowa Ruda 2024.

Pobrania

Opublikowane

2025-11-11

Jak cytować

Legeżyńska, A. (2025). Mamy swoich poetów. O dwóch nienowych, lecz rozwojowych dyskursach ostatnich dziesięcioleci . Tematy i Konteksty, 20(15), 11–30. https://doi.org/10.15584/tik.2025.1