O czym śni Filipowicz? – próba analizy opowiadania Kornela Filipowicza Gdy przychodzą we śnie w perspektywie szeroko rozumianej filozofii egzystencjalnej

Abstrakt

Celem artykułu jest interpretacja opowiadania Gdy przychodzą we śnie autorstwa Kornela Filipowicza przy użyciu kategorii wprowadzonej do literaturoznawstwa przez Michała Januszkiewicza - tzw. egzystencjalistycznego punktu widzenia. Jest to zabieg mający na celu odkrycie sensu tekstu wyjątkowego, bo nie mieszczącego się w typowej tematyce twórczości Filipowicza, piewcy polskiej prowincji, barda codzienności. Utwór powstał w roku 1979, opublikowany zaś został w zbiorze Koncert f-moll i inne opowiadania, wydanym w roku 1982. Opowiadanie to wywierając na dzisiejszym czytelniku ogromne wrażenie z powodu wyjątkowej aktualności tematu, jakim jest zjawisko masowej imigracji z krajów afrykańskich do Europy, wywołuje chęć przypisania autorowi zdolności profetycznych. Jest to źródło wielu nieporozumień, co w konsekwencji prowadzi do stwierdzenia przez badaczy tej prozy braku łatwych możliwości dotarcia do istotnych jej znaczeń. Stąd ciekawą propozycją staje się jej ogląd z perspektywy szeroko rozumianej filozofii egzystencjalnej, w szczególności myśli Heideggera, Sartre'a, Jaspersa, Camusa, myślicieli, których nie sposób pominąć przy omawianiu literatury współczesnej. Z takiej perspektywy to wyjątkowe opowiadanie nabiera nowych treści. Prowadzi, jeśli nie do pełnego zrozumienie jego sensu, to przynajmniej do odkrycia zakrytych dotąd znaczeń.