Dyskursy, performanse tekstowe i narracje transmedialne polskich piosenek rockowych
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2018.35Słowa kluczowe:
piosenka rockowa, audioantropologia, sound studies, performatykaAbstrakt
There are a few reasons why a song, in its broad sense, is not the main focus of the present study, but its variety – a particular attention is devoted to the genre of the so-called rock music. Firstly, in my opinion, this work of art currently seems to be the most interesting, resonating, as well as artistically and aesthetically valuable. Secondly, the qualitative and quantitative intensity of the genre is priceless. Thirdly and finally, the influence of this very sort of musical activity on the 20th century is commonly known not only through a powerful impact of various counterculture areas in which rock music found its own reason for existence, but mostly owing to being what it is – a performative artistic output in which different areas of art – music, lyrics, visuals and others – correspond with one another. Awarding the Nobel Prize in Literature in 2016 to Bob Dylan has marked a significant moment in cultural history – the musician gained recognition among the honourable Academy and, by the same token, the song – Dylan’s most commonly used artistic medium has raised cultural awareness, reaching out to a wider public. But did it really have to reach out to listeners? Is it not true that a song has been a soundtrack to our lives being constantly present in them? Maybe the decision which the Academy has made was only a formality – lyrics are very important and it is only up to us what meaning we assign to them. This paper aims to interpret selected lyrics of Polish rock songs, considering them as a significant part of the history of the Polish literature.
Downloads
Bibliografia
A po co nam rock: Między duszą a ciałem, red. W. Burszta i M. Rychlewski, Warszawa 2003.
Audiofilia, „Teksty Drugie” 2015, nr 2.
Audiosfera, „Kultura Popularna” 2010, nr 2.
Barańczak A., Słowo w piosence. Poetyka współczesnej piosenki estradowej, Wrocław 1983.
Barańczak S., Elżbietański Orfeusz, wstęp w: T. Campion, 33 pieśni, wybór, przekład, wstęp i oprac. S. Barańczak, Kraków 1995.
Barańczak S., Piosenka i topika wolności, „Pamiętnik Literacki” 1974, z. 3.
Barthes R., Le plaisir du texte, Paris 1973.
Brzostek D., Nasłuchiwanie hałasu. Audioantropologia między ekspresją a doświadczeniem, Toruń 2014.
Burszta W., Kuligowski W., Miłosny dotyk rocka, „Kultura Popularna” 2003, nr 4 (6).
Burzyńska M. A., Anty-teoria literatury, Kraków 2006.
Campion T., Ayres & observations, ed. with introd. by J. Hart, Manchester 1989.
Campion T., Two bookes of ayres: ca 1613 / Thomas Campio, ed. by D. Greer, Menston 1967.
„Chodząc w ich butach”. Depeche Mode – muzyka, zjawisko, recepcja, red. M. Jurzysta, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2017.
Dąbrowski M., Ponowoczesna melancholia. Modelowanie rozumienia, „Anthropos” 2007, nr 8–9, http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/dabrowski.htm (dostęp: 12.10.2017).
Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska‑Sobisz i E. Ficek, Katowice 2016.
Dźwięk, technologia, środowisko, „Kultura Współczesna” 2012, nr 1.
Frith S., Sceniczne rytuały. O wartości muzyki popularnej, przeł. M. Król, Kraków 2011.
Gajda K., Szarpidruty i poeci. Piosenka wobec przemian społecznych i kulturowych ostatnich dekad, Poznań 2017.
„Głowa mówi…”. Polski rock lat 80., red. M. Jeziński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2018.
Głowiński M., Małe narracje Mirona Białoszewskiego, „Pamiętnik Literacki” 1972, nr 6.
Grimshaw J., Draw a Straight Line and Follow It: The Music and Mysticism of La Monte Young, Oxford 2012.
Idzikowska-Czubaj A., Rock w PRL-u. O paradoksach współistnienia, Poznań 2011.
Jarniewicz J., All you need is love. Sceny z życia kontrkultury, Kraków 2016.
Jenkins H., Convergence Culture. Where Old and New Media Collide, New York and London 2006.
Jeziński M., Mitologie muzyki popularnej, Toruń 2014.
Jeziński M., Muzyka popularna i jej odbiorcy w poszukiwaniu autorytetu, Toruń 2017.
Jeziński M., Muzyka popularna jako wehikuł ideologiczny, Toruń 2011.
Kiec I., W szarej sukience? Autorki i wokalistki w poszukiwaniu tożsamości, Poznań 2013.
Kasprzycki R., Dekada buntu. Punk w Polsce i krajach sąsiednich w latach 1977–1989, Kraków 2013.
Kosiński D., Performatyka. W(y)prowadzenia, Kraków 2016.
Koziołek R., Dobrze się myśli literaturą, Wołowiec 2016.
Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, wybór i red. Ch. Cox i D. Warner, Gdańsk 2010.
Kultura rocka. Twórcy – tematy – motywy, t. 1–2, red. J. Osiński, M. Pranke, A. Szwagrzyk, P. Tański, Toruń 2015.
Kultura rocka 2. Słowo – dźwięk – performance, t. 1–2, red. J. Osiński, M. Pranke, P. Tański, Toruń 2016.
Kultura wobec nieświadomego. Studia (post)psychoanalityczne, red. J. Osiński, A. Szwagrzyk-Dalasińska, P. Tański, Toruń 2017.
Leech J., Seasons They Change. The Story of Acid and Psychedelic Folk, London 2010.
Legeżyńska A., Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej, Warszawa 1996.
Lord A. B., Pieśniarz i jego opowieść, przeł. P. Majewski, red. nauk. G. Godlewski, Warszawa 2010.
Łukasiewicz J., Oko poematu, Wrocław 1991.
Łuszczykiewicz P., Piosenka w poezji pokolenia ery transformacji 1984–2009, Poznań 2009.
Maleszyńska J., Apologia piosenki. Studia z historii gatunku, Poznań 2013.
Media jako przestrzenie muzyki, red. M. Parus, A. Trudzik, Gdańsk 2016.
Michałowski P., Głosy, formy, światy. Warianty poezji nowoczesnej. Kraków 2008.
Miejska muzyka popularna a tożsamości zbiorowe – gatunki, opowieści, wykonawcy, słuchacze, audiosfera, „Kultura Popularna” 2017, nr 3 (53).
Mikropoetyka, „Forum Poetyki” 2017, wiosna/lato.
Miller J. H., On literature, London and New York 2002.
MUTE: Muzyka / Uniwersytet / Technologia / Emocje. Studia nad muzyką popularną, red. A. Juszczyk, K. Sierzputowski, S. Papier, N. Giemza, Kraków 2017.
Muzyka w kulturze, kultura w muzyce, „Kultura Współczesna” 2017, nr 3.
Narratologia transmedialna, http://www.narratologia.uw.edu.pl/projekt/ (dostęp: 12.10.2017).
Nowe słowa w piosence. Źródła. Rozlewiska, red. M. Budzyńska-Łazarewicz i K. Gajda, Poznań 2017.
Organek T., Pepe wróć, w: 2011. Antologia współczesnych polskich opowiadań, red. P. Nowakowski, A. Sroka, Szczecin 2011.
Pejzaże dźwiękowe przeszłości, „Muzyka” 2014, nr 1.
Performans, performatywność, performer. Próby definicji i analizy krytyczne, red. E. Bal, W. Świątkowska, Kraków 2013.
Performatyka. Terytoria, red. E. Bal, D. Kosiński, Kraków 2017.
Piotrowicz P., Wrocławska niezależna scena muzyczna 1979–1989, Wrocław 2015.
Piotrowski G., Muzyka popularna. Nasłuchy i namysły, Warszawa 2016.
Problematyka tekstu głosowo interpretowanego (I), red. K. Lange, W. Sawrycki i P. Tański, Toruń 2004.
Problematyka tekstu głosowo interpretowanego (II), red. K. Lange, W. Sawrycki i P. Tański, Toruń 2006.
Problematyka tekstu głosowo interpretowanego (III), red. W. Sawrycki, D. Kaja, E. Kruszyńska i P. Tański, Toruń 2010.
„Przegląd Kulturoznawczy” 2017, nr 1 (31), tu artykuły dotyczące „badań dźwiękowych”.
Reynolds S., Podrzyj, wyrzuć, zacznij jeszcze raz. Postpunk 1978–1984, przeł. J. Bożek, Warszawa 2015.
Reynolds S., Retromania. Pop Culture’s Addiction to Its Own Past, New York 2011.
RE/Search: Industrial Culture Handbook, edited by V. Vale, San Francisco 2006.
„Rock Music Studies”, http://www.tandfonline.com/loi/rrms20 (dostęp: 25.02.2018).
Rock w humanistyce. Szkice empiryczne, red. P. Drygas, Warszawa 2017.
Rychlewski M., Rewolucja rocka. Semiotyczne wymiary elektrycznej ekstazy, Gdańsk 2011.
Sankowski R., Grabaż chory na kraj niedobry, brudny, zły, z Krzysztofem Grabowskim rozmawiał Robert Sankowski, „Gazeta Wyborcza” z dn. 25 lutego 2010 r., http://wyborcza.pl/ 1,75410,7598591,Grabaz_chory_na_kraj_niedobry__brudny__zly.html (dostęp: 12.10.2017).
Shusterman R., Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, przeł. zespół pod red. A. Chmielińskiego, Wrocław 1998.
Shusterman R., Myślenie ciała. Eseje z zakresu somaestetyki, tłum. P. Poniatowska, Warszawa 2016.
Shusterman R., Performing Live. Aesthetic Alternatives for the Ends of Art, Ithaca – London 2000.
Shusterman R., Praktyka filozofii, filozofia praktyki, przeł. A. Mitek, Kraków 2005.
Shusterman R., Somaesthetics: A Disciplinary Proposal, „The Journal of Aesthetics and Art Criticism” 1999, Vol. 57, No. 3, s. 299–313.
Shusterman R., Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki, przeł. W. Małecki, S. Stankiewicz, Kraków 2010.
Siwak W., Estetyka rocka, Warszawa 1993.
Sposoby słuchania, red. T. Misiak, M. Olejniczak, Konin 2017.
Szałasek F., Jak pisać o muzyce. O wolnym słuchaniu, Gdańsk 2015.
Tański P., Ja, motyl i inne szkice krytyczne, Toruń 2010.
Tański P., Nowe sytuacje polskiego rocka. Teksty – głosy – interpretacje, Poznań 2016.
Tański P., Sandały Hermesa. Szkice o poezji, Toruń 2008.
Tekst i głos. Studia, red. D. Kaja, P. Tański, „Litteraria Copernicana” 2016, nr 1 (17).
„Tekstualia” 2015, nr 4 (43), numer poświęcony narratologii transmedialnej.
Torzecki M., Okładki płyt. Rzecz o wizualnym uniwersum albumów muzycznych, Poznań 2015.
Trudzik A., Polska prasa muzyczna w dobie transformacji ustrojowej. „Tylko Rock” 1991–2002, Gdańsk 2017.
Unisono na pomieszane języki (1). O rocku, jego twórcach i dziełach (w 70-lecie Czesława Niemena), red. R. Marcinkiewicz, Opole – Sosnowiec 2010.
Unisono w wielogłosie 2. W kręgu nazw i wartości, red. R. Marcinkiewicz, Sosnowiec 2011.
Unisono w wielogłosie 3. Rock a korespondencja sztuk, red. R. Marcinkiewicz, Sosnowiec 2012.
Unisono w wielogłosie 4. Rock a media, red. R. Marcinkiewicz, Sosnowiec 2013.
Unisono w wielogłosie 5. W stronę typologii i terminologii rocka, red. R. Marcinkiewicz, Sosnowiec 2014.
W teatrze piosenki, red. I. Kiec i M. Traczyk, Poznań 2005.
Vieira P., Literature matters: Does reading make you smarter?, opublikowano 16 kwietnia 2013 r., http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2013/04/201341564843772137.html (dostęp: 14.10.2017).
Zgółkowa H., „Miny na pokaz, czyny za grosz…” O tekstach polskiego rocka, w: Język zwierciadłem kultury, czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań 1988.
Zgółkowa H., Szymoniak K., Prowokacja, czyli o nazwach polskich zespołów rockowych, w: Język zwierciadłem kultury, czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań 1988.
Zgółkowa H., Szymoniak K., „Słowa chore od słów”, czyli polscy rockmani o języku, w: Język zwierciadłem kultury, czyli nasza codzienna polszczyzna, red. H. Zgółkowa, Poznań 1988.
Zgółkowa H., Szymoniak K., Teksty rockowe: schematy myśli i języka, „Nurt” 1986, nr 5.
Zumthor P., Introduction à la poesie orale, Paris 1983.
Zumthor P., Właściwości tekstu oralnego, przeł. M. Abramowicz, „Literatura Ludowa” 1986, nr 1.
Żurańska-Kominek S., Muzykalne dzieci Wenus i inne studia z antropologii muzyki, Warszawa 2014.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Tematy i Konteksty
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
