Towarzystwo Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza we Lwowie (1898–1914)
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.2019.7.1Słowa kluczowe:
Lwów, andragogika, oświata robotnicza, partie robotnicze, inteligencja demokratyczna.Abstrakt
Studenci Uniwersytetu Lwowskiego oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1898 r. zaproponowali powołanie Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza – wieszcza narodu polskiego – z okazji 100. rocznicy jego urodzin. Uniwersytet rozpoczął działalność we Lwowie, wkrótce powstały jego oddziały w Krakowie, Jarosławiu, Tarnowie, Nowym Sączu, Stryju, Samborze, Przemyślu, Rzeszowie, Jaśle i Chrzanowie. Mimo przeszkód, głównie ze strony konserwatywnych kół rządzących w Galicji, Uniwersytet Ludowy zdołał rozwinąć różnorodną działalność na skalę masową. W pierwszych dwóch latach istnienia urządził 638 odczytów w 33 miejscowościach Galicji, w których uczestniczyło około 90 tysięcy słuchaczy. W latach 1900–1904 przeprowadzono 1000 odczytów dla blisko 155 tysięcy słuchaczy. Oprócz odczytów popularnonaukowych organizowano kursy zawodowe, imprezy artystyczne, wycieczki, kursy dla analfabetów, wieczory literackie, m.in. z Marią Konopnicką, Andrzejem Strugiem, Stefanem Żeromskim, Gabrielą Zapolską i Władysławem Gumplowiczem. Uniwersytet dużo uwagi poświęcał przybliżeniu robotnikom kultury muzycznej i teatralnej. Organizowano wycieczki do muzeów, galerii sztuki, fabryk i krajoznawcze. Rozmach i wielostronność prac Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza plasują go na czołowym miejscu wśród instytucji oświatowych na ziemiach polskich przed odzyskaniem niepodległości w 1918 r
Downloads
Bibliografia
Bieńkowski W., Udział działaczy socjalistycznych w pracy kulturalno-oświatowej w Galicji na przełomie XIX i XX w. [w:] Studia z dziejów oświaty i kultury umysłowej w Polsce XVIII–XX w. Księga ofiarowana Janowi Hulewiczowi, Wrocław [i in.] 1977.
Buszko J., Społeczno-polityczne oblicze Uniwersytetu Jagiellońskiego w dobie autonomii galicyjskiej (1869–1914), Kraków 1963.
Daszyński I., Pamiętniki, cz. 1, Warszawa 2017.
Drobner B., Bezustanna walka. Wspomnienia 1863–1918, Warszawa 1962.
Dziesięciolecie Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza w Krakowie 1899–1909, Kraków 1909.
Gorzycki R., Uniwersytet Ludowy im. A. Mickiewicza. Sprawozdanie z czynności do 15 V 1899, „Wiedza dla Wszystkich” 1899, z. 1.
Jamrożek W., Idee edukacyjne polskiej socjalnej demokracji w Galicji do 1918 roku, Poznań 1994.
Kierski F., Podręczna encyklopedia pedagogiczna, Lwów–Warszawa 1925.
Libański E., 1899–1901. Dwa lata pracy Uniwersytetu Ludowego imienia Adama Mickiewicza, Lwów 1901.
Libański E., Z wrażeń wędrownego prelegenta, Lwów 1902.
Miąso J., Oświata dorosłych w polskim ruchu robotniczym w latach 1882–1982 [w:] Oświata dorosłych w programach polskiego ruchu robotniczego w latach 1882–1982, Warszawa 1986.
Moraczewski J., Wspomnienia. Ludzie, czasy i zdarzenia, t. I, Łódź 2018.
Polski słownik biograficzny, t. VIII/3, Wrocław [i in.] 1959–1960.
Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław [i in.] 1976.
Potoczny J., Oświata dorosłych i popularyzacja wiedzy w plebejskich środowiskach Galicji doby konstytucyjnej (1867–1918), Rzeszów 1998.
Praca oświatowa. Jej zadania, metody, organizacja, Kraków 1913.
Radlińska H., Z dziejów pracy społecznej i oświatowej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964.
Sprawozdanie Oddziału Krakowskiego, Zarządu Głównego i oddziałów prowincjonalnych za rok 1909/10, Kraków 1910.
Sprawozdanie Oddziału Krakowskiego, Zarządu Głównego i oddziałów prowincjonalnych za rok 1910/11, Kraków 1911.
Sprawozdanie ogólne za rok 1912/1913, Kraków 1913.
Sprawozdanie Zarządu Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza, Oddział Lwowski za czas od 1 lutego 1901 do 30 kwietnia 1902, Lwów 1902.
Stępowski M., Uniwersytet Ludowy im. Adama Mickiewicza a TSL, „Przewodnik Oświatowy” 1907, z. 3.
Światło A., Oświata a polski ruch robotniczy 1876–1939, Warszawa 1981.
Terlecki R., Oświata dorosłych i popularyzacja nauki w Galicji w okresie autonomii, Wrocław [i in.] 1990.
Uniwersytet Ludowy imienia Adama Mickiewicza, Kraków 1904.
Uziembło A., Ludzie i Tatry, Kraków 1987.
Wereszycki H., Gorzycki Kazimierz Józef (1865–1912) [w:] Polski słownik biograficzny, t. VIII/3, z. 38, Wrocław [i in.] 1959–1960.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
