Odbiór medialny i społeczny filmu Joanny Kos – Krauze i Krzysztofa Krauzego Papusza z 2013 r.
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2021.36Słowa kluczowe:
film fabularny Papusza (2013), film polski po 1989 r, recepcja, Joanna Kos-Krauze, Krzysztof KrauzeAbstrakt
Film Joanny Kos – Krauze i Krzysztofa Krauzego Papusza z 2013 r. należy do głównych osiągnięć w najnowszej historii polskiego kina. Twórcy podjęli temat trudny dla Polaków i Romów. Odnieśli się do negatywnego obrazu społeczności romskiej. Zajęli się popularyzacją artystki, nie akceptowanej przez większość rodaków. Jest to pierwszy polski film w języku romskim. Część dialogów nagrano po polsku. Dzieło wzbudziło duże zainteresowanie wśród widzów kinowych, telewidzów, internautów i odbiorców płyt DVD.
Papusza ma dosyć bogatą literaturę. Nie podjęto jednak zagadnień naukowych, jakie stanowią recepcja medialna dzieła J. Kos – Krauze i K. Krauzego oraz jego odbiór społeczny.
W artykule zostanie omówiona prasowa i metamedialna internetowa recepcja Papuszy, w tym kwestia odbioru tego filmu przez widzów.
Downloads
Bibliografia
Bronisława Wajs-Papusza (17.08.1908 – 8.02.1987). Zestaw bibliograficzny, oprac. A. Sokółka, D. Zielińska, Gorzów Wielkopolski 2018.
Chacińska K., Muzyczno-literackie inspiracje poezją Bronisławy Wajs w poemacie symfonicznym Jana Kantego Pawluśkiewicza pt. „Harfy Papuszy”, „Ars inter Culturas” 2015, R. 4, vol. 4, s. 175–185.
Felis P.T., Papusza, „Gazeta Wyborcza Gorzów Wielkopolski Zielona Góra” 2013, nr 266, s. 9.
Felis P.T., Piękna siostra Nikifora, „Gazeta Wyborcza” 2013, nr 152, s. 14. Edycja internetowa: tenże, Papusza największym odkryciem festiwalu w Karlowych Warach –https://wyborcza.pl/1,75410,14204192,_Papusza__odkryciem_festiwalu_w_Karlowych_Warach.html?disableRedirects=true (dostęp 16.03.2020).
Grodź I., „Harfa Papuszy”. Kwestie społeczne w „Papuszy” Krzysztofa Krauze i Joanny Kos-Krauze (2013), w: Społeczno-polityczne inspiracje w kulturze i sztuce audiowizualne, red. Ł. Jureńczyk, Bydgoszcz 2016, s. 11–42.
Hollender B., Piękno i emocje „Papuszy”, „Rzeczpospolita” 2013, nr 153, s. 112.
Jowita Budnik. Antygwiazda, rozmawiał R. Praszyński, „Viva!” 2013, nr 24, s. 63–68.
Kabiesz E., Wykluczona. Porównania pomiędzy „Papuszą” i „Moim Nikiforem” narzucają się same, Nikifor malował, Papusza tworzyła poezję, „Gość Niedzielny” 2013, nr 45, s. 62–63. Edycja internetowa: https://www.gosc.pl/doc/1766938.Wykluczona (dostęp 16.03.2020).
Kledzik E., Biedni Polacy patrzą na Papuszę, „Czas Kultury” 2013, nr 5, s. 111–121. Edycja internetowa: taż, Biedni Polacy patrzą na Papuszę, http://czaskultury.home.pl/index.php?mod=archiwumtekst&id=11744 (dostęp 17.04.2020).
Kołodyński A., Papusza, „Kino” 2013, nr 11, s. 66–67.
Krzyżanowski P.J., Wasilewski K., Papusza – od napiętnowanej do bohaterki, w: Bronisława Wajs-Papusza (1908 – 1987). Biografia i dziedzictwo, red. D.A. Rymar, Gorzów Wielkopolski 2017, s. [67]–97.
Kto jest dziś Cyganem Europy? Z Joanną Kos-Krauze i Krzysztofem Krauze rozmawia J. Sławińska, „Kino” 2013, nr 11, s. 13–16.
Kuźniak A., Papusza, Wołowiec 2013.
Kwiatkowski W., Pieśń Papuszy, „Wprost” 2013, nr 46, s. 94.
Lisek J., „Ja się na poetkę nie prosiłam….”. Rozważania wokół filmu „Papusza”, „Cwiszn. Żydowski Kwartalnik o Literaturze i Sztuce” 2013, nr 4, s. 113–116.
Lubelski T., Czyja Papusza?, „Ekrany. Film & Media” 2013, nr 6, s. 39 (numer datowany: listopad–grudzień 2013 r.).
Maciejewski Ł., Jestem moim życiorysem, „Polityka” 2013, nr 1, s. 76–78. Edycja internetowa: tenże, Krzysztof Krauze i jego Papusza – https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1534027,2,krzysztof-krauze-i-jego-papusza.read?page=4&moduleId=5311 (dostęp 16.03.2020).
Maciejewski Ł., Poezja z prozy, „Temi. Galicyjski Tygodnik Informacyjny” 2013, nr 22, s. 22.
Nasza czy ich Papusza? O najnowszym filmie poświęconym cygańskiej poetce Papuszy z reżyserką i scenarzystką Joanną Kos-Krauze rozmawia J. Rolińska, „Fokus Historia” 2013, nr 11, s. 82–83.
„Papusza”. Nuty pojednania. Magda Umer specjalnie dla „Dialogu Pheniben” o muzyce do filmu „Papusza”, „Dialog Pheniben” 2013, nr 11, s. 46–47.
Piotrowska A., Gdzie jest Papusza, „Tygodnik Powszechny” 2013, nr 46, s. 42–43. Edycja internetowa: taż, Gdzie jest Papusza, https://www.tygodnikpowszechny.pl/gdzie-jest--papusza-21109 (dostęp 16.03.2020).
Sadowska M., Papusza. Historia znikania, „Newsweek Polska” 2013, nr 28, s. 80–83. Edycja internetowa: taż, Papusza. Historia znikania – https://www.newsweek.pl/papusza--historia-znikania-newsweekpl/cq19egw (dostęp 16.03.2020).
Sobolewski T., Dziś wiodących tematów już nie ma, „Gazeta Wyborcza” 2013, nr 212, s. 18–19.
Sobolewski T., Gdzie indziej nam trzeba jechać, „Gazeta Wyborcza” 2013, nr 266, s. 24–25.
Edycja internetowa: tenże, Gdzie indziej nam trzeba jechać. „Papusza” w kinach –https://wyborcza.pl/piatekekstra/1,129155,14954371,Gdzie_indziej_nam_trzeba_jechac___Papusza__w_kinach.html?disableRedirects=true (dostęp 16.03.2020).
Strzelecka M., Papusza wyklęta, „Wprost” 2011, nr 51/52, s. 124–126. Edycja internetowa: Papusza wyklęta, dodano: 11 grudnia 2011, https://www.wprost.pl/284006/papusza-wykleta.html (dostęp 13.03.2020).
Subbotka D., Papusza w sześciu odsłonach. Rozmowa z Joanną Kos-Krauze, „Gazeta Wyborcza” 2010, nr 234, s. 16–17. Edycja internetowa: Papusza w sześciu odsłonach, rozmawiała D. Subbotka, 6 października 2010, https://wyborcza.pl/1,75410,8468946,Papusza_w_szesciu_odslonach.html?disableRedirects=true (dostęp 13.03.2020).
Szawiel A., Byłam Cyganką. Rozmowa z Jowitą Budnik, „Gazeta Wyborcza” 2013, nr 265, dodatek „Gazeta Stołeczna”, s. 6.
Szeliga P., Każdy chce zobaczyć, jak się dziś robi kino. Spore tłumy na castingu do filmu o Papuszy. Filmowcy szukają w Sączu setki statystów, „Gazeta Krakowska” 2012, nr 244, dodatek „Gazeta Nowosądecka”, s. B02.
Szeliga P., Papusza w Miasteczku Galicyjskim, „Dziennik Polski” 2012, nr 245, dodatek „Kronika Małopolska”, s. B02. Edycja internetowa: tenże, Papusza w Miasteczku Galicyjskim, 19 października 2012, https://dziennikpolski24.pl/papusza-w-miasteczku-galicyjskim/ar/3189636 (dostęp 13.03.2020).
Szoska M., Zatrzymana w kadrze… Filmowa Papusza, w: Wielka wędrówka i wielki postój. Wizerunki Romów w literaturze, historii, sztuce, red. G. Pawlak, A. Sobieska, Warszawa 2017, s. 127–144.
Tajemnice taboru. Z aktorem Antonim Pawlickim rozmawia J. Gajda-Zadworna, „W Sieci” 2013, nr 48, s. 59.
Wakar J., Tren Papuszy, „Dziennik Gazeta Prawna” 2013, nr 221, dodatek „Kultura i Program TV”, s. K 3.
Wasilewski K., Prasowe wizerunki Bronisławy Wajs-Papuszy, w: Cyganie/Romowie w Polsce. Dawne i współczesne konteksty 1964 roku. Księga dedykowana Panu Edwardowi Dębickiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin oraz sześćdziesiątą rocznicę pracy twórczej i artystycznej, red. B.A. Orłowska, P. Krzyżanowski, Gorzów Wielkopolski 2015, s. 271–282.
Wejbert-Wąsiewicz E., Biografia artystyczna i mit (na przykładzie Papuszy J. Kos-Krauze i K. Krauzego), „Kultura i Edukacja” 2016, nr 1, s. 117–139.
Wernio M., Szlachetna prostota, „FilmPro” 2012, nr 2, s. 43–49 (wywiad z W. Staroniem i K. Ptakiem).
Wróblewski J., Obca wśród swoich, „Polityka” 2013, nr 28, s. 74–75. Edycja internetowa: tenże, Papusza już w kinach, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1548367,1,papusza-juz-w-kinach.read (dostęp 16.03.2020).
Wróblewski J., Talent wyklęty, „Polityka” 2013, nr 46, s. 78.
Wyjście z dygotu, z Joanną Kos-Krauze rozmawia M. Lankosz, „Wysokie Obcasy” 2013, nr 46, s. 10–14.
Zagrać Cygankę. Jowita Budnik. Aktorka, która stworzyła kreację w „Papuszy” opowiada o poezji, pracy i urodzie, „Rzeczpospolita” 2013, nr 264, s. A 12.
Zawadzki A., Papusza. Granice przynależności, Szczecin 2018.
Zell A., Moje spotkanie z Papuszą, „Gazeta Lubuska” 2014, nr 241, s. 6. Edycja internetowa: [A. Zell], Moje spotkanie z Papuszą w Wiedniu – https://warszawa.naszemiasto.pl/moje-spotkanie-z-papusza-w-wiedniu/ar/c13-2553804 (dostęp 16.03.2020).
Papusza [film], 2013 r., reż. J. Kos-Krauze, K. Krauze, scenariusz J. Kos-Krauze, K. Krauze, DVD, Agora SA, Warszawa 2014 (131 minut).
Papusza. Muzyka filmowa, muzyka J.K. Pawluśkiewicz, 2 płyty CD digital, stereo, Agora, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2013.
Dom Spotkań z Historią prezentuje. Papusza. Spotkanie z reżyserem Krzysztofem Krauze (41 minut, 21 sekund), https://www.youtube.com/watch?v=tYqWo8y2Gl8 (dostęp 2.04.2020) (data publikacji materiału na youtube: kwiecień 2014).
Don Vasyl: Jesteśmy zbulwersowani filmem Papusza. Znów ktoś chce zarobić na kulturze cygańskiej, http://blogi.dziennikzachodni.pl/poprostupytam/2013/11/28/don-vasyl-jestesmy-zbulwersowani-filmem-papusza-znow-ktos-chce-zarobic-na-kulturze-cyganskiej/(dostęp 2.04.2020).
Forum dyskusyjne filmu nt. J. Kos-Krauze i K. Krauzego Papusza na portalu filmowym Filmweb.pl, https://www.filmweb.pl/film/Papusza-2013-639536/discussion (dostęp 3.04.2020).
gaw [pseud.], „Papusza”, film o romskiej poetce, pokazany w Andrychowie. „Zmieni myślenie ludzi?”, 16 października 2013, https://wyborcza.pl/1,75398,14785644,_Papusza___film_o_romskiej_poetce__pokazany_w_Andrychowie_.html?disableRedirects=true (dostęp 14.03.2020).
Maciejewski Ł., Biografia, która boli i uwiera. „Papusza” na DVD, 23 kwietnia 2014, aktualizacja 22 listopada 2019, https://film.dziennik.pl/dvd-blue-ray/artykuly/456876,papusza-biografia-ktora-boli-i-uwiera.html (dostęp 17.04.2020).
Miss_Joker [P. Leszczyńska], Dar czy przekleństwo?, https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-Papusza-17437 (dostęp 2.04.2020).
Muszyński Ł., Poetka wyklęta, https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-Papusza-14734 (dostęp 2.04.2020).
Oficjalny odsłuch albumu CD Papusza. Muzyka filmowa, muzyka J.K. Pawluśkiewicz, https://www.youtube.com/watch?v=o51K97vPFiY&list=PLc9wwov0IiGfrYQvw4SbftqeEJ2XRclKC (dostęp 1.04.2020).
Portal internetow y Empik.com – oceny i recenzje internautów nt. płyty DVD z filmem J. Kos-Krauze i K. Krauzego Papusza, https://www.empik.com/papusza-dvd,p1094289605,film-p (dostęp 17.04.2020).
Portal internetowy Filmpolski.pl – opis filmu J. Kos-Krauze i K. Krauzego Papusza z 2013 r., http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=1228613 (dostęp 2.04.2020).
Portal internetowy Filmweb.pl – podstrona nt. filmu Papusza z 2013 r., https://www.filmweb.pl/film/Papusza-2013-639536 (dostęp 2.04.2020).
Premiera „Papuszy” w Olsztynie. Przyjadą twórcy i gwiazdy!, 2013-11-06, http://orientacja.pl/178110,Premiera-Papuszy-w-Olsztynie-Przyjada-tworcy-i-gwiazdy.html (dostęp 14.03.2020).
Relacja wideo z premiery Papuszy z 15 listopada 2013 r., https://www.filmweb.pl/video/Relacja+wideo/Uroczysta+premiera+%22Papuszy%22-32194 (dostęp 2.04.2020).
Serwis internetowy Netflix.com – film Kos-Krauze i Krauzego Papusza, https://www.netflix.com/pl/title/81078812 (dostęp 2.04.2020).
Wakar J., „Papusza” – najlepszy polski film roku 2013?, https://film.dziennik.pl/galeria/443228,papusza-najlepszy-polski-film-roku-2013-zdjecia.htm (dostęp 16.03.2020).
Zwiastun filmu Papusza z 2013 r., https://www.filmweb.pl/video/Zwiastun/nr+1-31715 (dostęp 2.04.2020).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Tematy i Konteksty
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
