Poetyka dawniej i dziś

Abstrakt

Wywiedziony z Poetyki Arystotelesa źródłowy sens słowa „poetyka” wskazuje na sposoby wytwarzania przedmiotów sztuki słowa, ich elementy składowe i powiązania, na skonstruowanie wypowiedzi. Odsłania on także humanistyczny charakter twórczości literackiej jako wytworu ludzkiego i mówiącego o ludzkim świecie. W Poetyce wypracowany został podstawowy repertuar pojęć i nazw odnoszących się do dzieła literackiego, który jest ciągle aktualny i niezbędny we wszystkich odmianach dzisiejszej refleksji literaturoznawczej, ale też kulturoznawczej. Jest on uzupełniany w związku z przemianami samej literatury, ma charakter otwarty zarówno z punktu widzenia jego składników, jak i sensów w danym momencie przypisywanych jego elementom. Stanowi ramę pojęciową, której pewne składniki mają charakter uniwersalny i operacyjny, inne zaś są związane z określonym horyzontem poznawczym i pojmowaniem literatury. Poetyka nie jest ani niezmiennym teoretycznym modelem literackości, ani zespołem dyspozycji kierujących interpretacją dzieła, ale obszarem wypracowywania intersubiektywnie sprawdzalnych narzędzi, niezbędnych a badaniach twórczości słownej, a także innych typów przekazów znakowych (poetyka intersemiotyczna). Z tego względu podstawowe pojęcia i terminy poetyki można więc pojmować jako istotne kategorie epistemologiczne, w jakich umysł ludzki postrzega świat.