Poetyka – estetyka – metafizyka

Abstrakt

Nowożytność stworzyła poetykę oderwaną od Platońskiej filozofii piękna obiektywnego i na ogół rozmijającą się z metafizyką lub przynajmniej wobec niej indyferentną (Baumgarten, Kant). Także romantycy, zwłaszcza podążający w refleksji teoretycznoliterackiej za niemiecką filozofią idealistyczną, byli często oderwani od gruntu metafizycznego (we właściwym tego słowa znaczeniu). Naturalną konsekwencją wyboru takiego kierunku myślenia w paradygmacie nowożytnym stała się w XX wieku postmodernistyczna polifonia w teorii literatury. Odrębne i bardzo dojrzałe stanowisko w kwestii kształtu poetyki i warunkujących ją rozważań teoretycznych zajął autor Rzeczy o wolności słowa, który poprzez przywiązanie do metafizycznej kategorii mimesis (ściśle powiązanej u niego z wizją człowieka – imago Dei) oraz powrót do idei piękna obiektywnego (Promethidion), radykalnie przezwyciężał słabość poetyk nowożytnych.