Roman Ingarden's Spaces of the Word. Part 1

Danuta Ulicka

doi:10.15584/tik.2024.26

Autor

Danuta Ulicka Uniwersytet Warszawski https://orcid.org/0000-0001-6638-6661

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2024.26

Słowa kluczowe:

archiwum, Młoda Polska, fenomenologia, symbolika, podmiot dialogiczny, scena umysłu, semantyka dźwięków

Abstrakt

Artykuł podejmuje analizę poezji Romana Ingardena. W przeciwieństwie do światowego rozgłosu dzieła filozoficzno-literackiego fenomenologa, jego dzieło literackie pozostaje nieznane. Zachowane w domowym archiwum, doczekało się nie-licznych – jeszcze w okresie lwowskim – publikacji i niewielu lapidarnych wzmianek w poświęconych mu rozprawach, choć wiele wskazuje na to, że sam przygotował do druku wybór z juwenilnych, pisanych w latach 1909–1913 wierszy. Ułożył je w szesna-stoczęściowy cykl i zatytułował podobnie jak poszczególne tworzące go części, a także dołączył późny wiersz z 1946 roku. Zarówno utwory poetyckie, jak i fragmenty prozy i dramatu oraz dziennik intymny z punktu widzenia tematyki, leksyki i stylistyki, a wiersze – także wersyfikacji, sytuują się w poetyce schyłkowo-młodopolskiej. Zarazem jednak można w nich rozpoznać przyszłe problemy nurtujące filozofa. Pod tym względem szczególnie ważne wydają się refleksje o podmiotowości, wyraziste zwłaszcza w dzienniku intymnym i niektórych częściach cyklu, ale sygnalizowane już samym jego tytułem: Sam na sam ze sobą, które można czytać jako wstęp do polemiki z Edmundem Husserlem.

Downloads

Bibliografia

Brożek Anna, Kazimierz Twardowski w Wiedniu, Semper, Warszawa 2010. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-7091-0771-3

Chmielowski Piotr, “Wyznawcy sztuki czystej. I: Symboliści i wirtuozi słowa,” in: his Najnowsze prądy w poezji naszej, Wydawnictwo Związku Naukowo-Literackiego, Lviv 1901.

Filipkowska Hanna, “Tułacze i wędrowcy,” in: Młodopolski świat wyobraźni. Studia i eseje, ed. Maria Podraza-Kwiatkowska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977.

Ingarden Roman, “Dążenia fenomenologów,” Przegląd Filozoficzny 1919, Vol. 3.

Ingarden Roman, “Dlaczego pisałem po niemiecku?” (1942), ed. Ryszard Jadczak, Przegląd Artystyczno-Literacki 1997, No. 6.

Ingarden Roman, “Dzieje mojej ‘kariery uniwersyteckiej’” (1933), ed. Ryszard Jadczak, Kwartalnik Filozoficzny 1999, Vol. 2.

Ingarden Roman, “O tzw. ‘prawdzie’ w literaturze,” in: Roman Ingarden, Szkice z filozofii literatury, Spółdzielnia Wydawnicza “Polonista”, Łódź 1947.

Ingarden Roman, Studia z estetyki, Vol. 1, PWN, Warszawa 1956.

Ingarden Roman, “Wspomnienia z Getyngi,” Przegląd Artystyczno-Literacki 1998, No. 5/6.

Ingarden Roman, Wykłady i dyskusje z estetyki, ed. Anna Szczepańska, PWN, Warszawa 1981.

Ingarden Roman, Studia z estetyki, Vol. 3, PWN, Warszawa 1970.

Ingarden Roman, Z badań nad filozofią współczesną, PWN, Warszawa 1963.

Ingarden Roman Witold, “Spis archiwaliów Romana Witolda Ingardena,” Ruch Filozoficzny 2020, No. 1. DOI: https://doi.org/10.12775/RF.2020.005

Ingarden Roman Stanisław, Roman Witold Ingarden. Życie filozofa w okresie toruńskim (1921–1926), Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2000.

Kuliniak Radosław, Mariusz Pandura, “Jestem filozofem świata”. Roman Witold Ingarden (1893–1970). Cz. 1: lata 1893–1938, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2019. DOI: https://doi.org/10.24425/pfns.2020.135060

Kuliniak Radosław, Mariusz Pandura, “Poeta sam na sam z sobą – dziennik osobisty Romana Witolda Ingardena”, Konteksty Kultury 2021, Vol. 1. DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.21.010.13540

Kuliniak Radosław, Mariusz Pandura, “Zbiory Romana Witolda Ingardena w Archiwum Rodzinnym Ingardenów (zarys problemu),” Ruch Filozoficzny 2020, No. 1. DOI: https://doi.org/10.12775/RF.2020.004

Lwowskie czwartki Romana W. Ingardena 1934–1937. W kręgu problemów estetyki i filozofii literatury, ed. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 2020.

Majewska Zofia, Książeczka o Ingardenie. Szkic biograficzny, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1995.

Podraza-Kwiatkowska Maria, Młodopolskie harmonie i dysonanse, PIW, Warszawa 1969.

Podraza-Kwiatkowska Maria, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Universitas, Kraków 2001.

Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, ed. Maria Podraza-Kwiatkowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2000.

Pszczołowska Lucylla, “Jamb w polskiej poezji. Cechy i sposoby realizacji wzorca,” Pamiętnik Literacki 1966, Vol. 3.

Rilke Rainer Maria, Selected Poems, trans. J. B. Leishman, New York, Penguing Books 1964.

Sawicki Stefan, “Wokół opozycji: wiersz–proza”, in: Problemy teorii literatury. Seria 2, selected by Henryk Markiewicz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.

Śniedziewski Piotr, “Spleen – dialog anatomii z psychologią. Problemy recepcji i przekładu,” Rocznik Komparatystyczny 2010, No. 1.

Twardowski Kazimierz, Dzienniki młodzieńcze (1881–1887). Uzupełnione “Dziennikiem” Marii Gąsowskiej (1881), wierszami wiedeńskimi (1882) oraz korespondencją z rodzicami (1882–1893), Józefem Krypiakiewiczem (1885–1886) i Wojciechem Dzieduszyckim (1885–1891), ed. Anna Brożek, Semper, Warszawa 2013.

Ukrainiec Swietłana, “Listy Romana Ingardena do Ostapa Ortwina (Oskara Katzenellenbogena),” Pamiętnik Literacki 1999, Vol. 1.