Przestrzenie słowa Romana Ingardena. Część 2
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2025.25Słowa kluczowe:
archiwum, Młoda Polska, fenomenologia, symbolizm, podmiot dialogowy, scena mentalna, semantyka brzmieńAbstrakt
Artykuł podejmuje próbę analizy dokonań pozafilozoficznych i pozaliteraturoznawczych Romana Ingardena. Te ostatnie, powszechnie znane, nie wyczerpuje jego pisarstwa. W rodzinnym archiwum zachowały się kajety z wierszami, fragmenty prozy i dramatu, a z innych źródeł wiemy także o przekładach z poezji niemieckiej i staraniach ich publikację. W części pierwszej artykułu dorobek ten został szczegółowo omówiony i zilustrowany licznymi przykładami. W drugiej autorka stawia tezę o zakorzenieniu pisarstwa Ingardena w literaturze i krytyce literackiej Młodej Polski. Wskazuje, że można je czytać jako wpisaną w poezję i młodzieńczy dziennik intymny konceptualizację podmiotowości, radykalnie odmienną niż Husserlowska i niejako wyprzedzającą przyszłe polemiki w tej sprawie z twórcą fenomenologii. Finalnie sytuuje dokonania poetyckie Ingardena w kontekście pisarstwa innych wybitnych literaturoznawców międzywojennych, by zasygnalizować problem: jak wytłumaczyć, że nowatorzy w polu nauki wykazywali zastanawiającą archaiczność w polu sztuki.
Downloads
Bibliografia
Abramowski Edward, “Co to jest sztuka? (Z powodu rozprawy L. Tołstoja ‘Czto takoje iskusstwo?’)”, Przegląd Filozoficzny 1898, Vol. 3.
Auerbach Walter, “O przypomnieniach,” Przegląd Filozoficzny 1933, Vol. 1/2.
Bachtin Michaił, Pogranicza twórczości słownej. Studia i notatki archiwalne, transl. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 2022.
Bojarov Andrij, “Majaki and Маяки: Modernist Art in the Interwar Lviv. Chronological Outline,” in: Lviv. City, Architecture, Modernism, ed. Bohdan Cherkes, Andrzej Szczerski, Museum of Architecture, Wrocław 2016.
Chmielowski Piotr, “Jeszcze o sztuce,” Pamiętnik Literacki 1904, Vol. 3/1/4.
Dłuska Maria, Wiersze, ed. Stanisław Dziedzic, Exartim, Bochnia 1992.
Głowiński Michał, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, WL, Kraków 1997.
Hellich Artur, “Żywa nauka Franciszka Siedleckiego,” Pamiętnik Literacki 2021, Vol. 1.
Ingarden Roman, “Graniczny wypadek dzieła literackiego,” in: his, Szkice z filozofii literatury, Spółdzielnia Wydawnicza “Polonista”, Łódź 1947.
Ingarden Roman, Graniczny wypadek dzieła literackiego, in: his, Studia z estetyki, Vol. 3, PWN, Warszawa 1970.
Ingarden Roman, “Jeszcze ‘atulli mirohłady’” appeared in Wiadomości Literackie 1934, No. 43.
Ingarden Roman, Książeczka o człowieku, WL, Kraków 1998.
Ingarden Roman, “Moje wspomnienie o Edmundzie Husserlu,” trans. Zenon H. Mazurczak, Stanisław Judycki, Studia Filozoficzne 1981, No. 2.
Ingarden Roman, “O języku i jego roli w nauce,” in: his, Z teorii języka i filozoficznych podstaw logiki, PWN, Warszawa 1972.
Ingarden Roman, “O niebezpieczeństwie ‘petitionis principii’ w teorii poznania,” in: his, U podstaw teorii poznania, PWN, Warszawa 1971.
Ingarden Roman, “O tłumaczeniach,” in: his, Z teorii języka i filozoficznych podstaw logiki, PWN, Warszawa 1972.
Ingarden Roman, “O tzw. ‘prawdzie’ w literaturze,” in: his, Szkice z filozofii literatury, Spółdzielnia Wydawnicza “Polonista”, Łódź 1947.
Ingarden Roman, Studia z estetyki, Vol. 1, PWN, Warszawa 1956.
Ingarden Roman, Studia z estetyki, Vol. 3, PWN, Warszawa 1970.
Ingarden Roman, Wykłady i dyskusje z estetyki, ed. Anna Szczepańska, PWN, Warszawa 1981.
Ingarden Roman Stanisław, Roman Witold Ingarden. Życie filozofa w okresie toruńskim (1921–1926), Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2000.
Jakobson Roman, Mój futuryzm, trans. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 2020.
Kuliniak Radosław, Mariusz Pandura, “Poeta sam na sam z sobą – dziennik osobisty Romana Witolda Ingardena,” Konteksty Kultury 2021, Vol. 1.
Lubicz-Zaleski Zygmunt, “Istota i granice krytyki literackiej,” Museion 1913, Vol. 6.
Lwowskie czwartki Romana W. Ingardena 1934–1937. W kręgu problemów estetyki i filozofii literatury, ed. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 2020.
“‘Nie gniewaj się na mnie, że gderzę i zrzędzę’. Listy Władysława Witwickiego do Romana Ingardena (wybór),” ed. Maciej Dombrowski, Sztuka Edycji 2017, No. 2, https://apcz.umk.pl/sztukaedycji/article/view/SE.2017.0028/14166; accessed: 20.02.2023.
Ortwin Ostap, “O liryce i wartościach lirycznych,” in: his, Żywe fikcje. Studia o prozie, poezji i krytyce, ed. Jadwiga Czachowska, PIW, Warszawa 1970.
Podraza-Kwiatkowska Maria, Młodopolskie harmonie i dysonanse, PIW, Warszawa 1969.
Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, ed. Maria Podraza-Kwiatkowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2000.
Rozwadowski Jan Michał, „Zjawisko dysautomatyzacji i tendencja energii psychicznej,” Kwartalnik Filozoficzny 1922, Vol. 1, No. 1.
Sadkowska Katarzyna, “Wstęp,” in: Programy i dyskusje lwowskiej krytyki literackiej, ed. Katarzyna Sadkowska, Wydział Polonistyki UW, Warszawa 2015.
Shklovsky Victor, Jeszcze nie wszystko skończone…, trans. Aleksandra Berkieta, Jolanta Skrunda, ed. Danuta Ulicka, Sedno, Warszawa 2016.
Shklovsky Victor, Swincowyj żrebij. Dar Wiktora Szkłowskogo Łazarietu diejatielej iskusstwa [Lead Destiny. Viktor Shklovsky’s Gift to the Infirmary of Art Workers], Tip. 3 Sokolinskogo, Piotrograd 1914.
Skórczewski Dariusz, “Czy krytyka literacka jest sztuką? Wokół jednego z wątków międzywojennych sporów o granice krytyki,” Pamiętnik Literacki 2001, Vol. 4.
Spotkania. Roman Ingarden we wspomnieniach, ed. Leszek Sosnowski, Księgarnia Akademicka, Kraków 2020.
Stróżewski Władysław, “Wstęp,” in: Roman Ingarden, Wykłady i dyskusje z estetyki, ed. Anna Szczepańska, PWN, Warszawa 1981.
Terlecki Tymon, Od Lwowa do Warszawy, ed. Edward Krasiński, Mariola Szydłowska, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2016.
Terlecki Tymon, “O Lwowie,” Miesięcznik Literatury i Sztuki 1934, No. 3.
Treter Mieczysław, Nowsze malarstwo polskie w Galeryi Miejskiej we Lwowie, H. Altenberg, Lviv 1912, https://polona.pl/item/nowsze-malarstwo-polskie-w-galeryi-miejskiej-we-lwowie,Njc4Njk0MDY/17/#info:metadata; accessed: 15.04.2023.
Tuwim Julian, “Atuli mirohłady”… in Wiadomości Literackie 1934, No. 31.
Tzara Tristan, “Chronique Zurichoise 1915–1919,” in: Dada Almanach, ed. Richard Huelsenbeck, Erich Reiss Verlag, Berlin 1920.
Żuławski Jerzy, Prolegomena. Uwagi i szkice, Towarzystwo Naukowe, Lviv 1902.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Kategorie
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Tematy i Konteksty
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
