Reifikcje przyszłości. O roli rzeczy w poezji Erny Rosenstein

Abstrakt

Autor analizuje wybrane wiersze Erny Rosenstein, które nie były dotąd omawiane z wykorzystaniem metodologii z obszaru studiów nad rzeczami. Głównym celem tekstu jest zwrócenie uwagi na progresywne myślenie Rosenstein o rzeczach, które zostało omówione na przykładzie trzech tekstów poetyckich. Autor udowadnia, że posthumanistyczna wrażliwość wiąże się z biografią artystki. Można uznać, że przeżycia wojenne zdecydowały o tym, że Rosenstein traktowała rzeczy w sposób zarezerwowany dla ludzi. Jej strategie można uznać wyraźne opowiedzenie się za wizją przyszłości, która oparta jest na szacunku wobec tego, co inne i odmienne, oraz trosce o byty ludzkie i nie-ludzkie. Rosenstein, pisząc o rzeczach (kołdrze, tapczanie, fotelu), stosuje zabieg personifikacji, który bywa krytykowany przez badaczy komentujących nowe koncepcje dotyczące rzeczy we współczesnej humanistyce, ze względu na nikłą wartość poznawczą. W jej projekcie literackim rzeczy nie tylko uzyskują sprawczość, lecz również wchodzą z ludźmi w długotrwałe relacje ze względu na stopień zażyłości. Ich życie, jak dowodzi Rosenstein, nie sprowadza się do zaspokajania potrzeb człowieka o czym świadczą niektóre teksty. Artystka, przekonana o ich autonomii, kreśli przyszłościowe scenariusze umożliwiające życie w zróżnicowanej wspólnocie, której członkowie pozostają niezależni i pozbawieni zobowiązań wynikających z zajmowanych w niej pozycji.