Reifications of the Future. On the Role of Things in Erna Rosenstein’s Poetry
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2025.7Keywords:
Erna Rosenstein, turning towards things, the agency of things, posthumanism, warAbstract
The author analyses selected poems by Erna Rosenstein that still need to be discussed using methodologies from the field of study of things. The main aim of the text is to draw attention to Rosenstein’s progressive thinking about things, which is discussed in the example of three poetic texts. The author proves that post-humanist sensitivity is connected with the artist’s biography. The author argues that Rosenstein’s wartime experiences were decisive in treating things in a way reserved for people. Her strategies can be seen as a clear advocacy for a vision of the future that is based on respect for what is different and different , as well as concern for human and non-human beings. Rosenstein, writing about things (a quilt, a couch, an armchair), uses the technique of personification, which is sometimes criticized by scholars commenting on new concepts of things in the contemporary humanities due to its low cognitive value. In her literary project, things gain agency and enter into long-term relationships with people due to the degree of intimacy. Their lives, Rosenstein argues, are not limited to satisfying human needs, as evidenced by some texts. Convinced of their autonomy, the artist sketches forward-looking scenarios for living in a diverse community whose members remain independent and devoid of the obligations resulting from their positions.
Downloads
References
Bourriaud N., Estetyka relacyjna, przeł. Ł. Białkowski, Kraków 2012.
Buryła S., Rozrachunki z wojną, Warszawa 2017.
Dauksza A., Afektywny modernizm. Nowoczesna literatura polska w interpretacji relacyjnej, Warszawa 2017.
Domańska E., Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie” 2013, nr 1-2.
Domańska E., Humanistyka nie-nieantropocentryczna a studia nad rzeczami, „Kultura Współczesna” 2008, nr 3.
Domańska E., O zwrocie ku rzeczom we współczesnej humanistyce (ku historii nieantropocentrycznej), „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2005, t. 65.
Feminizm i sztuka kobiet, https://cdn.desa.pl/pdf/catalogues/siostrzenstwo-feminizm-i-sztuka-kobiet-2018.09.13.pdf (data dostępu: 21.03.2024).
Fiedorczuk J., Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk 2013.
Frydryszak B., Świat jako kolekcja. Próba analizy estetycznej natury nowoczesności. Poznań 2002.
Górniak-Prasnal K., Rzeczy, które się do nas zbliżają – Anaglify Krystyny Miłobędzkiej, „Wielogłos” 2017, nr 2.
Grądziel-Wójcik J., Zmysł formy. Sytuacje, przypadki, interpretacje polskiej poezji XX wieku, Kraków 2016.
Grochowiak S., Turpizm – realizm – mistycyzm, w: Debiuty poetyckie 1944–1960: wiersze, autointerpretacje, opinie krytyczne, oprac. J. Kajtoch, J. Skórnicki, Warszawa 1972.
Grzemska A., Autoutopie i doświadczenia kryzysu w praktykach life writing Erny Rosenstein i Urszuli Broll, „Wielogłos” 2023, nr 4.
Janion M., Płacz generała. Eseje o wojnie, Warszawa 1998.
Jarecka D., Piwowarska B., Erna Rosenstein. Mogę powtarzać tylko nieświadomie / I Can Repeat Only Unconsciously, Warszawa 2014.
Kaliszewski A., Gry Pana Cogito, Łódź 1990.
Kępiński W., Upragniony syn Iwaszkiewiczów, Warszawa 2019.
Kornhauser J., Awangarda. Stajki, zakłócenia, deformacje, Kraków 2017.
Kuryluk E., O pożytku z awangardy, w: Widzenie awangardy, red. A. Stankowska, M. Telicki, A. Lewandowska, Poznań 2018.
Latour B., Przedmioty także posiadają sprawczość, przeł. A. Derra, w: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, Poznań 2010.
Leociak J., Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa 2009.
Mytych-Forajter B., Czułe punkty Grochowiaka. Szkice i interpretacje, Katowice 2010.
Nawarecki A., Parafernalia. O rzeczach i marzeniach, Katowice 2014.
Olsen B., W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shallcross, Warszawa 2013.
Pawelec D., Misja: Kolekcja, w: Kolekcje w zbiorach bibliotek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, red. M. Kycler, D. Pawelec, B. Warząchowska, Katowice 2018.
Piaget J., Jak dziecko sobie wyobraża świat, przeł. M. Gawlik, wyd. drugie, Warszawa 2006.
Rosenstein E., Czas. Warszawa 1986.
Rosenstein E., Rzeczy, ślady, papiery z szafy, oprac. Z Taranienko, Łódź 2002.
Rozmowa Łukasza Guzka z Erną Rosenstein, w: Erna Rosenstein, red. i układ graficzny J. Chrobak, Kraków 1992.
Sandauer A., Poezja rupieci, w: tegoż, Samobójstwo Mitrydatesa. Eseje, Warszawa 1968.
Sofsky W., Traktat o przemocy, przeł. M. Adamski, Wrocław 1999.
Sommer M., Zbieranie. Próba filozoficznego ujęcia, przeł. J. Marecki, Warszawa 2003.
Taborska A., „Zamknęłam oczy – chcę widzieć”, czyli sztuka Erny Rosenstein, „Dwutygodnik” 2011, nr 58, https://www.dwutygodnik.com/artykul/2288-zamknelam-oczy--chce-widziec-czyli-sztuka-erny-rosenstein.html (data dostępu: 21.03.2024).
Taborska A., Spiskowcy wyobraźni. Surrealizm, Gdańsk 2013.
Tomczok M., Od "inter"- do "trans"-: Ciemne źródła sztuki Erny Rosenstein, „Porównania” 2021, nr 28.
Ubertowska A., „Kamienie niepokoją się i stają się agresywne”. Holokaust w świetle ekokrytyki, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 25.
Ustalenie charakteru, w: Śnił mi się Artur Sandauer. Rozmowy i wspomnienia, zebrał i opracował J. Baran, Kraków 1992.
Zaleski M., Białoszewski idylliczny, „Teksty Drugie” 2006, 5.
Zborowska A., Przedmioty w działaniu, https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2014/6-obraz-patos/przedmioty-w-dzialaniu (data dostępu: 21.03.2024).
Żychliński A., Laboratorium antropofikcji. Dociekania filologiczne, Warszawa 2014.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Categories
License
Copyright (c) 2025 Tematy i Konteksty

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

