„Mówię rzecz, jak jest – kolor biały nie rozwija się przez niuanse”. Wybrane przykłady funkcjonowania symboliki bieli w liryce Cypriana Norwida

Autor

  • Maria Wójcik Uniwersytet Rzeszowski

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.2020.27

Słowa kluczowe:

symbolika bieli, poezja romantyzmu, Cyprian Norwid, poezja polska XIX wieku

Abstrakt

artykule przedstawiono funkcjonowanie bieli jako symbolu w twórczości poetyckiej Cypriana Norwida na wybranych przykładach. Autorka wskazuje, że zagadnienie to nie zostało jeszcze w pełni zbadane, a artykuł ze względu na jego rozległość jest jedynie zarysem tematu. Badania koncentrują się na kilku wybranych znaczeniach: bieli krajobrazu, bieli jako symbolu szlachetności i boskości, dziewictwa i czystości, a nawet etycznej dwuznaczności. W tekście rozróżniono także motywy bieli i bladości. Biel kojarzy się przede wszystkim z tematem światła w poezji, który Norwid bardzo często używał, ale to nie jedyne znaczenie. Kultura starożytna i chrześcijańska definiowała semantykę białego koloru jako symbol czystości, dziewictwa i boskości i takie znaczenia dominują w wierszach Norwida. Co ciekawe, pisarz wykorzystał biel także do opisania natury zła. Poeta zestawił symbolikę bieli, porównując ją z brudem czy czernią, gromadził tematy związane z bielą, by ukazać jej znaczenie w szerszym kontekście. Podsumowując, Norwid w swoich poetyckich utworach często posługiwał się symboliką bieli w sposób zdeterminowany kulturą, robił to jednak w sposób oryginalny, wzbogacając ją własnymi pomysłami i skojarzeniami.

Downloads

Bibliografia

Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, oprac. zespół biblistów polskich, wyd. 5 popr., Poznań 2014.

Bibliografia interpretacji wierszy Cypriana Norwida, oprac. A. Cedro, P. Chlebowski, J. Fert, przy współudziale M. Busia i J. Leociaka, Lublin 2001.

Glosariusz staropolski. Dydaktyczny słownik etymologiczny, red. W. Decyk-Zięba i S. Dubisz, Warszawa 2008.

Gomulicki J. W., Cyprian Norwid. Przewodnik po życiu i twórczości, Warszawa 1976.

Górnicki Z., Woda w duchowych przeżyciach człowieka, Kraków 2008.

Kierul J., Izaak Newton. Bóg, światło i świat, Wrocław 1996.

Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.

Kuik-Kalinowska A., Norwid – artysta światła, w: Poeta i sztukmistrz. O twórczości poetyckiej i artystycznej Norwida, red. P. Chlebowski, Lublin 2007, s. 341–355.

Makowski S., Fortepian Szopena, w: Cypriana Norwida kształt prawdy i miłości. Analizy i interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986.

Norwid C., Dzieła zebrane, t. 2: Wiersze. Dodatek krytyczny, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1966.

Norwid C., Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J. W. Gomulicki, t. I–XI, Warszawa 1971–1975.

Parandowski J., Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Londyn 1992.

Śliwiński M., Norwid wobec tradycji antyku i chrześcijaństwa, „Słupskie Prace Humanistyczne” 1992, nr 11a, s. 213–242.

Teleżyńska E., Nazwy barw w twórczości Cypriana Norwida, Warszawa 1994.

Wójcik M., Dualizm świata przedstawionego w „Stolicy” Cypriana Norwida, „Świat Tekstów. Rocznik słupski” 2019, nr 17, s. 229–239.

Wyka K., Cyprian Norwid. Poeta i sztukmistrz, Kraków 1948.

Wyka K., Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje, Kraków 1989.

Pobrania

Opublikowane

2020-12-28

Jak cytować

Wójcik, M. (2020). „Mówię rzecz, jak jest – kolor biały nie rozwija się przez niuanse”. Wybrane przykłady funkcjonowania symboliki bieli w liryce Cypriana Norwida. Tematy I Konteksty, 15(10), 359–371. https://doi.org/10.15584/tik.2020.27