"Wehikuł czasu" Herberta George’a Wellsa – rewizja tropów mitologicznych
DOI:
https://doi.org/10.15584/tik.2025.19Słowa kluczowe:
Herbert George Wells, Wehikuł czasu, Podróżnik w Czasie, Nemezis, Faeton, Ananke, Chronos AionAbstrakt
W artykule tym przedstawiono reinterpretację obecności tropów mitologicznych w powieści H. G. Wellsa Wehikuł czasu. Po przedstawieniu różnych kontekstów, w których powieść jest czytana, zwrócono uwagę na podejścia interpretacyjne przyjęte przez krytyków literackich, takich jak Bergonzi, Parrinder, Lake, Scafella, Ketterer, Prince, którzy poszukują powiązań między wybranym przez autora tekstem a mitami. Wśród cytowanych interpretacji znajdziemy odniesienia między innymi do Sfinksa, Edypa i Prometeusza. Korzystając z metodologii badawczej przyjętej przez Johna White'a i Marie Miguet-Ollagnier, autor identyfikuje sekcje, w których najczęściej pojawiają się aluzje do mitów dotyczących Nemezis, Ananke, Chronosa Aiona i Faetona. Jednocześnie autor rozszerza ustalenia poprzednich badań, podkreślając nowo odkryte motywy mitologiczne. Autor odwołuje się także do kategorii tragedii i ukazuje wpływ tragedii antycznej na powieść Wellsa.
Downloads
Bibliografia
Auraix-Jonchiére P., Isis, Narcisse, Psyché entre lumières et romantisme, Clermont-Ferrand 2001.
Batchelor J., H.G. Wells, Cambridge 1985.
Beaumont M., Red Sphinx: Mechanics of the Uncanny in ‘The Time Machine’, “Science Fiction Studies” 2006, 33.2.
Bergonzi B., The Early H.G. Wells. A Study of the Scientific Romances, Manchester 1969.
Bergonzi B., ‘The Time Machine’. An Ironic Myth [w:] H.G. Wells. A Collection of Critical Essays, red. B. Bergonzi, New Jersey 1976.
Blotner J.L., Mythic Patterns in ‘To the Lighthouse’, PMLA 1956, no 71.4.
Christensen J.M., New Atlantis Revisited: Science and the Victorian Tale of the Future, “Science Fiction Studies” 1978, no 5.3.
Dickson L., H.G. Wells. His Turbulent Life and Times, London 1972.
Dugdale E., Greek Theatre in Context, Cambridge 2008.
Fontenrose J., Work, Justice, and Hesiod's Five Ages, “Classical Philology” 1974, Vol. 69.
Foot M., H.G. The History of Mr Wells, London1996.
Gilmour R., The Victorian Period. The Intellectual and Cultural Context of English Literature. 1830-1890, London 1993.
Gould S.J., Time's Arrow, Time's Cycle: Myth and Metaphor in the Discovery of Geological Time, London 1988.
Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
Harper T.A., ’The Pitiless Judgement of Time’: Human Extinction in the Evolutionary Tragedies of H.G. Wells, Science Fiction Studies 2021, no 48.3.
Haynes R.D., From Madman to Crime Fighter. The Scientist in Western Culture, Baltimore 2017.
Haynes R.D., H.G. Wells: Discoverer of the Future, London 1980.
Hillegas M.R., The Future as Nightmare. H.G. Wells and the Anti-utopians, Illinois 1974.
Hornum M.B., Nemesis, the Roman State and the Games, “Religions in the Graeco-Roman World” 1993, Vol. 117.
Huntington J., The Science Fiction of H.G. Wells [w:] Science Fiction: A Critical Guide, red. P. Parrinder, London 1979.
Johnson P., The Offshore Islanders. A History of the English People, London 1998.
Karczewska H., Kult Nemezis w antycznym Rzymie, „Seminare” 2015, nr 2.
Ketterer D., Oedipus as Time Traveler, “Science Fiction Studies” 1983, no 9.3.
Klik M., Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie (1969-2010), Warszawa 2020.
Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Kraków 2013.
Lake D.J., The White Sphinx and the Whitened Lemur: Images of Death in ‘The Time Machine’, “Science Fiction Studies” 1979, no 6.1.
Levi D., Aion, “Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens” 1944, vol. 13.
Luckhurst R., Transitions: From Victorian Gothic to Modern Horror. 1880-1932 [w:] Horror. A Literary History, red. X.A. Reyes, London 2020.
Masłowska E., Narracyjność symbolu. Ludowe narracje budowane na bazie lunarnej symboliki przejścia, „Slavic documents” 2014.
Miguet-Ollagnier M., Mythanalyses, Paris 1992.
Morris R., Time’s Arrows, New York 1984.
Murray B., H.G. Wells (Literature & Life), New York 1990.
Owidiusz, Metamorfozy, Wrocław 1996.
Parrinder P., Science Fiction. Its Criticism and Teaching, London 1980.
Parrinder P., Shadows of the Future. H.G. Wells, Science Fiction, and Prophecy, Syracuse 1995.
Pick D., Faces of Degeneration. A European Disorder (1848-1918), Cambridge 1996.
Prince J.S., The ‘True Riddle of the Sphinx’ in ‘The Time Machine’, “Science Fiction Studies” 2000, no 27.3.
Scafella F., The White Sphinx and ‘The Time Machine’, “Science Fiction Studies” 1981, no 8.3.
Scullion S., Tragedy and Religion: The Problem of Origins [w:] A Companion to Greek Tragedy, red. J. Gregory, Oxford 2008.
Shanks E., The Work of Mr. H. G. Wells, [w:] tegoż, First Essays on Literature, Glasgow 1923.
Sherborne M., H.G. Wells. Another Kind of Life, London 2012.
Smith A., Victorian demons. Medicine, Masculinity and the Gothic at the Fin-De-Siécle, Manchester 2009.
Snow C.P., H.G. Wells. Variety of Men, London 1967.
Solway R.A., Demography and Degeneration. Eugenics and the Declining Birthrate in Twentieth-Century Britain, London 1990.
Taplin O., Greek Theater [w:] The Oxford Illustrated History of Theatre, red. J.R. Brown, Oxford 1995.
Tomalin C., The Young H.G. Wells, New York 2021.
Wells H.G., The Extinction of Man, “The Pall Mall Gazette” 25 September 1894.
Wells H.G., Wehikuł czasu, przeł. F. Wermiński, Czerwonak 2021.
West A., H.G. Wells. Aspects of a Life, London 1985.
White J., Mythology in the Modern Novel, Princeton 1971.
Tadié J-A., Le récit poétique, Paris 1994.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Kategorie
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Tematy i Konteksty
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
