Bezdzietność we współczesnym społeczeństwie polskim i jej uwarunkowania

Abstrakt

Powszechnie mówi się o kryzysie demograficznym dotyczącym ludności Polski. Coraz częściej w literaturze przedmiotu w związku z tym podejmuje się zagadnienie bezdzietności i jego uwarunkowań. W artykule tym skoncentrowano się na determinantach bezdzietności przede wszystkim z perspektywy socjologicznej z uwzględnieniem pozostałych, co uznano za niezbędną konieczność z merytorycznej perspektywy. Dokonano ich zróżnicowania w kategorie: obiektywne (niezależne od woli jednostki – bezdzietność biologiczna, tzw. mimowolna), subiektywne (indywidualne – wynikające z podejmowanej decyzji – wolna wola jednostki), ambiwalentne (subiektywno-obiektywne, np. restrykcyjne przepisy dotyczące aborcji utrudniające podjęcie przez jednostkę decyzji dotyczącej prokreacji). Z uwagi na to, iż decyzja o prokreacji należy przede wszystkim do kobiety, ale dotyczy najczęściej, co nie ulega wątpliwości, kobiety i mężczyzny przedstawiono statystyki bezdzietności na przestrzeni lat dotyczące osób funkcjonujących w małżeństwie i żyjących w heteroseksualnych związkach nieformalnych. Jeśli chodzi o czynniki obiektywne, jest to bezdzietność biologiczna, subiektywne – indywidualny wybór jednostki, jej wolna wola (childfree); ambiwalentne – posługując się terminologią Anthony’ego Giddensa, wypadkowa indywidualnego programu na życie każdego z małżonków/partnerów rozpatrywanych w kontekście makrostrukturalnym.