Szkolnictwo średnie w Galicji w latach 1772–1918 – wybrane zagadnienia
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.2025.1Słowa kluczowe:
Galicja, szkoły średnie w Galicji, gimnazja w Galicji, szkoły realne w Galicji, Rada Szkolna KrajowaAbstrakt
Celem artykułu jest analiza wybranych, najważniejszych zagadnień dotyczących organizowania i funkcjonowania systemu szkolnictwa średniego na terenie Galicji w całym okresie zaborów. Bazę informacyjną tworzą wyselekcjonowane opracowania poświęcone tej tematyce. W artykule przedstawiono uwarunkowania funkcjonowania szkolnictwa średniego i dynamikę rozwoju sieci szkolnej. Ponadto omówiono ustrój organizacyjny szkół. Następnie scharakteryzowano środowisko uczniów pod względem ich liczby, pochodzenia narodowościowego i społecznego. W artykule wskazano, że przez prawie sto lat władze austriackie niechętnie zgadzały się na tworzenie w Galicji szkół typu średniego. Proces ten przyśpieszył dopiero na przełomie XIX i XX wieku. Szkoły te cieszyły się wśród młodzieży dużym zainteresowaniem, co powodowało ich przepełnienie i liczne problemy lokalowe. Wśród uczniów byli przedstawiciele różnych nacji zamieszkujących Galicję. W omawianym okresie szkoły zmieniały strukturę organizacyjną, profil edukacyjny i programy nauczania.
Downloads
Bibliografia
Buzek J., Rozwój stanu szkół średnich w Galicji w ciągu ostatnich 50 lat (1859–1909), „Muzeum” 1909, R. 25, Dodatek 3.
Dobrzański J., Reforma szkolna w Austrii i Galicji w okresie Wiosny Ludów [w:] Historia wychowania, t. 2, red. Ł. Kurdybacha, Warszawa 1967.
Dobrzański J., Wychowanie i szkolnictwo w zaborze austriacki ma przełomie XVIII i XIX w. [w:] Historia wychowania, t. 2, red. Ł. Kurdybacha, Warszawa 1967.
Homola I., Krosno i powiat krośnieński w latach 1772–1914 [w:] Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 1, red. J. Garbacik, Kraków 1972.
Juśko E., Rada Szkolna Krajowa i jej działalność na rzecz szkoły ludowej w Galicji (1868–1921), Lublin–Tarnów 2013.
Kramarz H., Stan ilościowy gimnazjów galicyjskich w latach 1867–1914, „Studia Historyczne” 1986, z. 3.
Kramarz H., Rozwój ilościowy gimnazjów w Galicji od I rozbioru do końca czasów autonomicznych [w:] Historia wychowania. Misja i edukacja. Profesorowi Andrzejowi Meissnerowi w 70. rocznicę urodzin i 45-lecia pracy naukowej i nauczycielskiej, red. K. Szmyd, J. Dybiec, Rzeszów 2008.
Kudła L., Gimnazjaliści galicyjscy doby autonomicznej. Charakterystyka społeczności, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis” 2005, Folia 28. Studia Historica IV.
Motyka W., Wychowanie muzyczne młodzieży w środkowej części Galicji w okresie autonomicznym (1867–1914), Rzeszów 2018.
Możdżeń S.I., Ustrój szkoły średniej w Galicji i próby jego modernizacji w latach 1848–1884, Wrocław 1974.
Pelczar R., Szkoły główne w Galicji w latach 1775–1873, Rzeszów 2021.
Podgórska E., Rozwój oświaty w Galicji w okresie autonomii [w:] Historia wychowania, t. 2, red. Ł. Kurdybacha, Warszawa 1967.
Stinia M., Państwowe szkolnictwo gimnazjalne w Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej, Kraków 2004.
Świeboda J., Problemy narodowościowe w szkolnictwie galicyjskim (1772–1918), „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki” 1995, R. IV, z. 2.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
