The Oeuvre of Jan Alan Bardziński – a Dominican, Preacher and Translator

Radosław  Rusnak

doi:10.15584/tik.spec.eng.2020.25

Autor

Radosław Rusnak Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.15584/tik.spec.eng.2020.25

Słowa kluczowe:

Jan Alan Bardziński, the Dominican Order, translations, Lucan, Seneca, Lucian of Samosata, Boethius, St. Thomas Aquinas

Abstrakt

The article is devoted to little known and rarely appreciated late-Baroque Dominican Jan Alan Bardziński who was a keen preacher and translator of both
secular and religious texts. Bardziński’s literary activity is strongly connected to his duties performed in the order as one of the main values he searches for in his texts is of a didactic nature. Simultaneously, he may certainly be perceived as an adapter of some ancient works which puts him among other 17th and 18th-century followers of the culture of Classicism. In the article we briefly discuss his works and provide the readers with their distinctive features. Moreover, we shall take into consideration Bardziński’s notes which allow us to define his goals and priorities and underline the moral values included in his works.

Downloads

Bibliografia

Boethius A. M., Skuteczny na wszelkie nieszczęśliwe przygody sposób, wszystkim w utrapieniu pozostającym podany, to jest pociecha filozofiej, translated by J.A. Bardziński, Toruń: J.Ch. Laurer, 1694.

Boethius, The Consolation of Philosophy, translated by H.R. James. Los Angeles: Enhanced Media, 2016.

Braden G., Renaissance Tragedy and the Senecan Tradition. Anger’s Privilege, New Haven–London: Yale University Press, 1985.

Brodziński K., Pisma, Vol. 4, Poznań: Gebethner Wolff’s Bookstore, 1872.

Chmielowski P., “Bardziński Jan Alan,” in: Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, Vol. 6, Warszawa: S. Sikorski Publishing, 1892.

Eustachiewicz T., “Dzieje sentencyj Seneki w porenesansowej literaturze Polskiej,” Pamiętnik Literacki 1925/1926, issue 22/23.

Eustachiewicz T., “Seneka w Polsce,” Eos 1913, f. 2.

Kitowicz J., Opis obyczajów za panowania Augusta III, edited by R. Pollak, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.

Kłoczowski J., “Rozwój dominikanów w państwie polsko-litewskim w XVII-XVIII wieku,” Sprawozdania Towarzystwa Naukowego KUL 1970, No. 19.

Kłoczowski J., “Zakon Braci Kaznodziejów w Polsce 1222–1972. Zarys dziejów,” in: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222–1972, edited by J. Kłoczowski, Vol. 1, Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów, 1975.

Korolec J.B., “Studia nad szkolnictwem dominikańskim w Polsce,” in: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222–1972, edited by J. Kłoczowski, Vol. 1, Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów, 1975.

Krzysztofik M., Od Biblii do literatury. Siedemnastowieczne dzieła literackie z ksiąg Starego Testamentu, Kraków: Collegium Columbinum, 2003.

Lewański J., Polskie przekłady Jana Baptysty Marina, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.

Lucan M.A., Odrodzona w ojczystym języku ‘Farsalija’…, to jest Wojna domowa rzymska, translated by J.A. Bardziński, Oliwa: J. J. Textor, 1691.

Lucani M.A., Pharsalia, cum notis H. Grotii et R. Bentleii, Glasgow: Andreas & Jacobus Duncan for Longman, Hurt, Rees, Orme & Brown, 1816.

Lucanus, Pharsalia sive de bello civili, in 12, Amsterdami: Johannes Blaeu, 1714.

Lucian of Samosata, La Podagra, translated by J.A. Bardziński, [Kraków]: [s.n.], 1680.

Miszalska J., “Kolloander wierny” i “Piękna Dianea”. Polskie przekłady włoskich romansów barokowych w XVII wieku i w epoce saskiej na tle ówczesnych teorii romansu i przekładu, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2003.

Nowicka-Jeżowa A., Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Polonistyki UW, 2000.

Obremski K., “‘Tyrsis – jakby stoik nowy’ i ‘pospolity pożytek’,” in: Wątki neostoickie w literaturze polskiego renesansu i baroku. Materiały z sesji „Neostoicyzm w literaturze i kulturze staropolskiej”. Szczecin, 20th–22nd October 1997, edited by P. Urbański, Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999.

Philp R.H., “Manuscript Tradition of Seneca’s Tragedies,” The Classical Quarterly 1968, No. 1.

Pszczołowska L., J. Puzynina, “Tłumacze Odrodzenia o swoich przekładach,” Poradnik Językowy 1954, issue 9.

Rusnak R., “Historia Fedry i Hippolita w polskich tłumaczeniach tragedii Seneki,” in: Barok polski wobec Europy. Sztuka przekładu. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej w Warszawie 15–17 września 2003 roku, edited by A. Nowicka-Jeżowa and M. Prejs, Warszawa: Wydawnictwo ANTA, 2005.

Rusnak R., “Późnobarokowe przekłady ‘Wojny domowej’ Lukana na tle epickiej tradycji epoki,” in: W kręgu Kaliope. Epika w dawnej literaturze polskiej i jej konteksty, edited by A. Oszczęda and J. Sokolski, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2010.

Rusnak R., Seneca noster, part 1: Studium o dawnych przekładach tragedii Seneki Młodszego, Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Polonistyki UW, 2009.

Rusnak R., “Seneka – Kochanowski, Kochanowski-Seneka,” Pamiętnik Literacki 2008, issue 3.

Scarpat G., Il pensiero religioso di Seneca e l’ambiente ebraico e cristiano, Brescia: Paideia, 1983.

Seneca L.A., Smutne starożytności theatrum [The Sad Theatre of Antiquity], Toruń: J. Ch. Laurer, 1696.

Siarczyński F., Obraz wieku panowania Zygmunta III, króla polskiego i szwedzkiego, part 2, Lviv: [s.n.], 1828.

Siwek A., “Bardziński Jan Alan,” in: Polski słownik biograficzny, Vol. 1, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1935.

Sobieszczański F.M., “Bardziński,” in: Encyklopedia powszechna, Vol. 2, Warszawa: Wydawnictwo Samuela Orgelbranda, 1860.

Spież J.A., “Dominikanie w Polsce,” in: Dominikanie. Szkice z dziejów zakonu, edited by M.A. Babraj, Poznań: “W drodze”, 1986.

Spławiński S., “Farsalia” Lukana w przekładach polskich XVII wieku, Kraków: [s.n.], 1929.

Stepher Jaeger C., The Origins of Courtliness – Civilizing Trends and the Formation of Courtly Ideals 939-1210, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1985.

Wichowa M., Staropolskie przekłady “Metamorfoz” Owidiusza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2008.

Wójcicki K., Historia literatury polskiej w zarysach, Vol. 3, Warszawa: G. Sennewald Publishing, 1860.

Zawadzka K., “Ze źródeł i stanu badań dotyczących dawnych klasztornych bibliotek dominikanów w polskich prowincjach,” Nasza Przeszłość 1973, No. 39.