Sieć szkół niemiecko - żydowskich w Galicji w latach 1774–1873. Uwarunkowania i dynamika rozwoju.
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.2016.4.2Słowa kluczowe:
szkolnictwo w Polsce, szkolnictwo w Galicji, Żydzi w Galicji, szkolnictwo żydowskie w Polsce, szkolnictwo żydowskie w Galicji, edukacja Żydów w Galicji, szkolnictwo we LwowieAbstrakt
Przedmiotem analiz zawartych w artykule jest kształtowanie się sieci państwowych (ludowych) szkół dla ludności żydowskiej mieszkającej w Galicji w latach 1774–1873. Badany przedział czasowy zamyka cały okres ich istnienia. W artykule scharakteryzowano austriacką politykę oświatową oraz żydowskie szkolnictwo wyznaniowe w początkach czasów galicyjskich. Przedstawiono też uwarunkowania funkcjonowania żydowskiego szkolnictwa ludowego na przełomie XVIII/XIX w. i sieć żydowskich szkół ludowych. Ukazano także działania na rzecz odbudowy szkolnictwa żydowskiego w XIX w.
Downloads
Bibliografia
Adamczyk M., Szkolnictwo ludowe w greckokatolickiej diecezji przemyskiej w latach 1772–1867 [w:] Polska – Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 3, red. S. Stępień, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, Przemyśl 1996.
Adamczyk M., Szkolnictwo ludowe w obwodzie sądeckim w latach 1772–1848, „Rocznik Sądecki” 1987, t. 18.
Bałaban M., Dzieje Żydów w Galicji i w Rzeczypospolitej Krakowskiej 1772–1868, Kraków b.r.
Bałaban M., Herz Homberg i szkoły józefińskie w Galicji (1787–1806). Studjum historyczne [w:] M. Bałaban, Z historji Żydów w Polsce: szkice i studja, Warszawa 1920.
Baranowski M., Historya szkół ludowych król. stoł. miasta Lwowa, Lwów 1895.
Baranowski M., Pogląd na rozwój szkolnictwa ludowego w Galicji od 1772 do 1895 roku, Kraków 1897.
Baranowski M., Pogląd na rozwój szkół ludowych król. stoł. miasta Lwowa w okresie autonomicznym, Lwów 1896.
Barącz S., Wolne miasto handlowe Brody, Lwów 1865.
Cieśla M., Reforma szkolnictwa ludowego na ziemiach niemieckich i austriackich [w:] Historia wychowania, t. 1, red. Ł. Kurdybacha, PWN, Warszawa 1965.
Dobrzański J., Wychowanie i szkolnictwo w zaborze austriackim na przełomie XVIII i XIX w. [w:] Historia wychowania, t. 2, red. Ł. Kurdybacha, PWN, Warszawa 1967.
Fiutowski T., Szkolnictwo ludowe w Galicji w dobie porozbiorowej, Lwów 1913.
Gaj-Piotrowski W., Stan szkolnictwa i oświaty w rejonie Rozwadowa w latach 1772–1874, „Rocznik Województwa Rzeszowskiego” 1975, R. 8.
Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868, Lwów [1868].
Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1869, Lwów [1869].
Handbuch des Lemberger Statthalterei – Gebietes in Galizien für das Jahr 1856, Lwów [1856].
Handbuch des Lemberger Statthalterei – Gebietes in Galizien für das Jahr 1857, Lwów [1857].
Handbuch des Lemberger Statthalterei – Gebietes in Galizien für das Jahr 1859, Lwów [1859].
Handbuch des Statthalterei Gebietes in Galizien 1865, Lwów [1865].
Handbuch des Statthalterei Gebietes in Galizien 1866, Lwów [1866].
Hauser L., Monografia miasta Przemyśla, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, Przemyśl 1991.
Instrukcja dla nauczycieli szkół parafialnych, czyli trywialnych z roku 1785, Wyd. F. Majchrowicz, Lwów 1901.
Jantzen S., Polityka szkolna terezyańsko-józefińska w Galicji, „Biblioteka Warszawska” 1905, t. 1.
Jubileuszowe sprawozdanie Dyrekcyi Szkoły Wydziałowej im. Kazimierza Wielkiego w Krakowie za rok szkolny 1909/10, Kraków 1910.
Krupa M., Szkolnictwo ludowe w obwodzie przemyskim w końcu XVIII wieku [w:] Z dziejów oświaty w Galicji, red. A. Meissner, Wydawnictwo WSP, Rzeszów 1989.
Krupa M., Szkoła ludowa w Galicji w latach 1772–1790, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1981, t. 24.
Kumor B., Szkolnictwo ludowe w Diecezji Tarnowskiej 1786–1850 [w:] Z dziejów oświaty w Galicji, red. A. Meissner, Wydawnictwo WSP, Rzeszów 1989.
Łapot M., Rozwój żydowskiego szkolnictwa świeckiego we Lwowie w latach 1772–1879, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 2013, t. 22.
Majchrowicz F., Szkolnictwo polskie pod zaborem austriackim w czasie Komisji Edukacji Narodowej [w:] Epoka wielkiej reformy, red. S. Łempicki, Lwów–Warszawa 1923.
Majorek C., Początki austriackiego systemu szkolnictwa ludowego w Galicji w latach 1772–1780, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1976, t. 19.
Opas T., Z badań nad mniejszościami narodowymi w miastach Galicji w latach 1772–1848, „Prace Historyczno-Archiwalne” 1994, t. 2.
Pacholkiv S., Galizische Judengemeinden unter Maria Theresia und Joseph II, „Biuletyn Polskiej Misji Historycznej” 2014, nr 9.
Pelczar R., Recepcja austriackiego ustawodawstwa oświatowego w Galicji w latach 1774–1816 [w:] Historia i dziedzictwo regionów w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX w., red. M. Stolarczyk, A. Kawalec, J. Kuzicki, Wydawnictwo UR, Rzeszów 2011.
Pelczar R., Szkolnictwo elementarne [w:] Szkolnictwo i oświata w Galicji 1772–1918, red. A. Meissner, K. Szmyd, J. Dybiec, J. Krawczyk, Wydawnictwo UR, Rzeszów 2015.
Pelczar R., Szkolnictwo w miastach zachodnich ziem województwa ruskiego (XVI–XVIII w.), WSP Rzeszów, Rzeszów 1998.
Półćwiartek J., Skupiska żydowskie w Galicji u schyłku XVIII wieku [w:] Żydzi w Małopolsce.
Studia z dziejów osadnictwa i życia społecznego, red. F. Kiryk, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, Przemyśl 1991.
Rędziński K., Problemy szkolnictwa żydowskiego [w:] Szkolnictwo i oświata w Galicji 1772–1918, red. A. Meissner, K. Szmyd, J. Dybiec, J. Krawczyk, Wydawnictwo UR, Rzeszów 2015.
Rędziński K., Szkolnictwo żydowskie w Galicji na przełomie XIX i XX wieku [w:] Historia wychowania. Misja i edukacja, red. K. Szmyd, J. Dybiec, Wydawnictwo UR, Rzeszów 2008.
Rędziński K., Żydowskie szkolnictwo świeckie w Galicji w latach 1813–1918, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2000.
Sadowski D., Haskala und Lebenswelt. Herz Homberg und die jüdischen deutschen Schulen in Galizien 1782–1806, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2010.
Sadowski D., Maskilisches Bildungsideal und josephinische Erziehungspolitik – Herz Homberg und die jüdisch-deutschen Schulen in Galizien 1787–1806, „Leipziger Beiträge zur Jüdischen Geschichte und Kultur” 2003, band 1.
Schematismus für die Königreiche Galizien und Lodomerien 1788, Lwów [1788].
Schematismus für die Königreiche Galizien und Lodomerien 1792, Lwów [1792].
Schematismus für die Königreiche Galizien und Lodomerien 1793, Lwów [1793].
Schematismus für die Königreiche Galizien und Lodomerien 1794, Lwów [1794].
Schematismus für die Königreiche Galizien und Lodomerien 1796, Lwów [1796].
Schematismus für das Königreiche Ostgalizien 1799, Lwów [1799].
Schematismus für die Königreiche Ostgalizien und Lodomerien für das 1802, Lwów [1802].
Schematismus für die Königreiche Ostgalizien und Lodomerien für das 1803, Lwów [1803].
Schematismus für die Königreiche Galizien und Lodomerien für das 1806, Lwów [1806].
Schematismus des gesammten an den Volksschulen der Tarnower Bischöflichen Diöcese…für das Jahr 1860 [w:] Schematismus universi venerabilis cleri dioeceseos tarnoviensis tam saecularis quam regularis…in…1860, Tarnów 1860.
Skoczek J., Rys historyczno-statystyczny szkół ludowych w Galicji 1772–1848, Kraków 1869.
Słomka J., Pamiętniki włościanina, Kraków [1929].
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870, Lwów 1870.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871, Lwów 1871.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1873, Lwów 1873.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1874, Lwów 1874.
Szematyzm szkół ludowych i ich nauczycieli pod kierunkiem konsystorza przemyskiego obrz. Łac. na rok 1865 [w:] Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioeceseos Ritus Latini premisliensis pro anno Domini 1865, Jasło 1864.
Szematyzm szkół ludowych i ich nauczycieli pod kierunkiem konsystorza przemyskiego obrz. Łac. na rok 1867 [w:] Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioeceseos ritus latini premisliensis pro Anno Domini 1867, Jasło 1866.
Szematyzm szkół ludowych i ich nauczycieli w tarnowskiej diecezji na rok 1868 [w:] Schematismus universi venerabilis cleri dioeceseos tarnoviensis tam saecularis quam regularis…in…1868, Tarnów 1867.
Świeboda J., Edukacja Żydów w Galicji 1772–1918, „Prace Historyczno-Archiwalne” 1994, t. 2.
Świeboda J., Szkolnictwo ludowe w Rzeszowie pod zaborem austriackim (1772–1918), „Rocznik Województwa Rzeszowskiego” 1978, R. 9.
Homberg Herz [w:] The Yivo encyklopedia of Jews In Eastern Europe, http://www.yivoencyclope dia.org/article.aspx/Homberg_Herz, dostęp: 23.11.2016.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
