Pasjans na dwóch

Abstrakt

Monografia Beaty Dorsz Nowojorski pasjans. Polski Instytut Naukowy w Ameryce. Jan Lechoń. Kazimierz Wierzyński. Studia o wybranych zagadnieniach działalności 1939-1969 jest pokłosiem wieloletnich badań i żmudnych kwerend, które dokumentują najwcześniejsze lata działalności nowojorskiego Polskiego Instytutu Naukowego i jego dwóch sztandarowych postaci – Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego. Praca ma charakter dokumentalny i archiwizacyjny, ale autorce spod natłoku dat, faktów, zestawień, nazwisk udaje się przykuć uwagę czytelnika poprzez ożywioną narrację, błyskotliwe komentarze, ciekawostki, anegdoty. Dzięki temu otrzymujemy nie tylko rzetelne informacje na temat działalności Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, ale także zostajemy wprowadzeni w atmosferę towarzyszącą życiu artystyczno-kulturalnemu amerykańskiej Polonii. Towarzyskie przetasowania, osobiste animozje, dyplomatyczne zabiegi i otwarte kłótnie, wreszcie pomysły na „dolarowe zrzutki” czy hojne darowizny dla polskich artystów-uchodźców dopełniają barwną opowieść o ludziach i instytucjach na emigracji. Dla literaturoznawcy wartościowe są tu informacje ilustrujące działalność krytyczną oraz naukową Lechonia i Wierzyńskiego. Obficie cytowane recenzje, omówienia oraz wykłady poświadczają aktywną ich działalność na rzecz kultury polskiej. Kompendium Beaty Dorosz otwiera rzeczywiście nowe kierunki badań nad środowiskiem emigracyjnym (i nie tylko) Nowego Jorku, dostarcza znakomitych kontekstów, w których interpretacja twórczości Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego odsłania dodatkowe znaczenia.