Szkoła i myśl pedagogiczna w „ponowoczesności” – konteksty cywilizacyjne i społeczne

Abstrakt

Globalizacja współczesnego świata wywołuje przemiany podstawowych środowisk wychowawczych. Zmieniają się też autorytety oraz środki i sposoby oddziaływania wychowawczego. Współczesna teoria i praktyka pedagogiczna musi uwzględniać zachodzące przeobrażenia, a jak się okazuje jest na ogół w funkcjach swych i nastawieniach nazbyt pragmatystyczna i utylitarna. Swoje cele i zadania ogranicza głównie do doraźnego przysposabiania ludzi młodych do aktualnych ról zawodowych, do wyuczania ich odpowiednich umiejętności i sprawności zawodowych oraz do różnorakiej doraźnej funkcjonalności praktycznej. Mniej zaś troszczy się o przysposobienie wychowanków do mądrego i sensownego życia, do osiągania szczęścia i głębszej satysfakcji życiowej, do uznawania roli i znaczenia wartości kultury wyższej w ich życiu, do pogłębionej refleksji nad egzystencją i jej sensem. Przy tym aktualna teoria pedagogiczna jest niedostatecznie krytyczna, a nazbyt afirmatywna w stosunku do cywilizacji technicznej i globalnego neoliberalnego systemu społeczno-ekonomicznego. Realia obecnej epoki rodzą i inspirują potrzebę nowej myśli edukacyjno-wychowawczej, nowych paradygmatów owej myśli, a w konsekwencji także nowych, szczegółowych koncepcji i teorii pedagogicznych.