Marriage and responsibility. A sociological-legal analysis of divorce in Poland

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15584/kpe.2022.11.3

Keywords:

marriage, contract, sacrament, marriage duties and rights, divorce, responsibility

Abstract

We are currently living in Poland in a liberal society with a certain level of subjectivity of individuals, which translates, for example, into freedom of: speech, conscience and religion, lifestyle. This is reflected in the sphere of family life. We function in marriages, cohabiting relationships or as singles. Marriage, no matter how it is understood, is of considerable importance from the perspective of the individual, his family and society. It is incomparable to the social significance of the above-mentioned so-called alternative forms of family life. This significance is evidenced by the fact that it is reflected in the regulations of secular and canon law. They form an essentially similar, normatively determined cultural pattern for implementation in social reality. In this connection, the essence of marriage in both areas of law is discussed. Both in the Family and Guardianship Code and in canon law, nupturients enter into marriage on the basis of a contract. However, individuals are more and more often, for various reasons, unwilling or not strong-willed enough to fulfil it at all or to meet some of its conditions, as evidenced by the increase in the number of divorces in Poland. This has inspired the author of this publication to make an attempt to undertake a socio-legal analysis of the issue of responsibility for a marriage (or lack of it) in Polish society based on the grounds for divorce and the so-called “breaking obstacles” as legal grounds for marriage annulment, assuming as lack of responsibility the criterion of guilt, i.e. bad will of the partner (sometimes both partners). Furthermore, it should be emphasised that divorce itself or the annulment of a marriage could be considered irresponsible failure to comply with the aforementioned consensus. It is therefore necessary here to cite the age-old Roman law principle ‘contracts must be honoured’.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Adamski F., Kulturowe i polityczne podłoże rozchwiania aksjonormatywnego ładu społeczno-moralnego [w:] Pedagogika i edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności. Materiały z III Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, red. J. Gnitecki, J Rutkowiak,Wydawnictwo Naukowe ITE, Warszawa–Poznań 1999.

Altermatt U., Katolicyzm a nowoczesny świat, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.

Bauman Z., Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2013.

Conway J., Dorosłe dzieci prawnie i emocjonalnie rozwiedzionych rodziców. Jak uwolnić się od bolesnej przeszłości, Logos Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010

Dyer Wayne W., Pokochaj siebie, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012.

Gajda J., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Wydawnictwo CH. Beck, Warszawa 1999.

Giza-Poleszczuk A., Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.

Góralski W., Przesłanki zawarcia małżeństwa w prawie polskim i kanonicznym, „Ius Matrimoniale” 2006, t. 11, z. 17.

Janicka I., Niebrzydowski L., Psychologia małżeństwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1994.

Klos A., Rozwód. Szansa na lepsze życie, Charaktery, Kielce 2018.

Krzemiński Z., Rozwód. Praktyczny komentarz. Orzecznictwo. Piśmiennictwo. Wzory pism, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2007.

Lew Starowicz o miłości. Rozmawia Krystyna Romanowska, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa 2012.

Markowska-Gos E., Szczęście małżeńskie wśród wybranych mieszkańców Podkarpacia. Wybrane aspekty, „Kultura – Przemiany – Edukacja. Myśl o wychowaniu. Teorie i zastosowania edukacyjne”, red. K. Szmyd, A. Garbarz, Z. Frączek, B. Skoczyńska-Prokopowicz, Rocznik Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Rzeszowskiego, t. V, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2017.

Mizielińska J., Struzik J., Król A., Równym głosem. Rodziny z wyboru w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.

Olczyk M., Małżeństwo – pojęcie i istota [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Habdas, M. Fraz, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2021.

Ryś M., Psychologia małżeństwa. Zarys problematyki, Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne, Szczecin 1992.

Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze. Analiza i wykładnia, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2001.

Stenberg Construct vadidation of triangular love sale, “European Journal of social psychology” 1997/27.

Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003.

Sztompka P., Logika i granice odpowiedzialności [w:] Kultura (nie)odpowiedzialności społeczne konteksty zaniechanej cnoty, red. M. Bogunia-Borowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.

Zawadka G., Razem, ale jednak osobno, „Rzeczpospolita” z 4 lutego 2022 r.

Ziemska M., Rodzina a osobowość, Wiedza Powszechna, Warszawa 1975.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740, poz. 2320; Dz.U. z 2021 r., poz. 1509, poz. 2459 ze zm.).

Abriamuk A., Konopka K., Zgodność między płcią psychologiczną partnerów, partnera idealnego i rzeczywistego a satysfakcja w związku, „Polskie Forum Psychologiczne” 2020, t. XXV, nr 2, https://pfp.ukw.edu.pl/archive/article-full/455/abramiuk-konopka-zgodnosc-miedzy-plcia-psychologiczna-partnerow/

Bernau A., Jakie są skutki prawne rozwodu?, http://prawna.eu/jakie-sa-prawne-skutki-rozwodu-wyjasnia-adwokat/

Dudziak U., Polacy wobec rozwodów. Przyczyny i skutki rozpadu rodziny oraz wskazania profilaktyczne, Studia Warmińskie” 2012, nr 49, https://wmbc.olsztyn.pl/Content/11342/14_polacy_wobec_rozwodow.pdf

Fundacja Towarzyszenia Rodzinie, Dlaczego ludzie zawierają małżeństwa sakramentalne? – raport z badań, https://ftrodzinie.pl/dlaczego-ludzie-zawieraja-malzenstwo-sakramentalne-raport-z-badan/

Gałęska U., Przeobrażenia więzi rodzinno-społecznych w rodzinie XXI w., „Wychowanie w Rodzinie” 2015, nr 1, t. XI, https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/76541/Przeobrazenia_wiezi_rodzinno_spolecznych_w_rodzinie_XXI_wieku.pdf

Janowski A., Alimenty po rozwodzie od małżonka-komu i na jak długo przysługują?, https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-alimenty-po-rozwodzie-od-malzonka-komu-i-na-jak-dlugo-przysluguja

Klimowski I., Rozwód – jakie są przesłanki orzeczenia rozwodu przez sąd?, https://www.infor.pl/prawo/rozwody/sprawa-rozwodowa/2824210,Rozwod-jakie-sa-przeslanki-orzeczenia-rozwodu-przez-sad.html

Kwak A., Kierunki przemian rodziny – alternatywy dla małżeństwa, Rodzina w czasach szybkich przemian, „Roczniki Socjologii Rodziny” 2001, XIII, UAM, Poznań, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/4382/1/02_Anna_Kwak_Kierunki_przemian_rodziny_alternatywy_19-27.pdf

Piech-Balicka M., Przesłanki rozwodu, http://www.adwokatrozwody.com/index.php/2011/10/18/przeslanki-rozwodu/

Raport GUS, „Sytuacja demograficzna Polski do 2018 r. Tworzenie i rozpad rodzin w Polsce”, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-polski-do-2018-roku-tworzenie-i-rozpad-rodzin,33,2.html

Rocznik Demograficzny GUS 2020, red. D. Rozkrut, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2021, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2020,3,14.html

Rocznik Demograficzny GUS 2021, red. D. Rozkrut, GUS, Warszawa 2021, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2021,3,15.html

Rocznik Statystyczny GUS Rzeczypospolitej 2021, red. D. Rozkrut, GUS, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2021, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2021,2,21.html

Ryś M., Miłość jako psychologiczna podstawa wspólnoty małżeńskiej, https://stowarzyszeniefidese-tratio.pl/Presentations0/403Rys.pdf

Skala stresu Holmesa i Rahe’a. Oblicz swój poziom stresu, https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/skala-stresu-holmesa-i-rahea-oblicz-swoj-poziom-stresu-aa-qJ-wr-g65g-pBP6.html

Steuden S., Psychologiczne aspekty powodzenia i niepowodzenia w małżeństwie, „Sympozjum” 2000, nr 2(7), https://dlibra.kul.pl/Content/36896/41896__Steuden--Stanislawa-_0000.pdf

Turek B., Ilu młodych dorosłych Polaków mieszka z rodzicami?, https://mojafirma.infor.pl/nieruchomosci/wiadomosci/5370491,Ilu-mlodych-doroslych-Polakow-mieszka-z-rodzicami.html

Turlej E., Rozwód miał być błyskawiczną zmianą na lepsze. Okazał się ekstra kryzysem „Męczy mnie już ta nienawiść”, „Newsweek” z 18 stycznia 2020 r., https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/rozwod-w-praktyce-czyli-zycie-to-nie-bajka/gsn1yy4

Warchoł Ł., Akceptacja siebie, a intymność i poczucie własnej wartości, https://pro-psyche.pl/akceptacja-siebie-poczucie-wlasnej-wartosci/

Wojciszke B., Psychologia miłości. Intymność. Namiętność. Zaangażowanie, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1994, https://idoc.pub/documents/idocpub-en5kw27d0kno

Published

2022-12-30

How to Cite

Markowska-Gos, E. (2022). Marriage and responsibility. A sociological-legal analysis of divorce in Poland. KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA, 11, 54–81. https://doi.org/10.15584/kpe.2022.11.3

Issue

Section

Family and school – common areas of education, upbringing and care