Ciągłość czy zmiana? O powojennym systemie kształcenia nauczycieli na przykładzie województwa śląsko-dąbrowskiego
DOI:
https://doi.org/10.15584/kpe.2019.7.3Słowa kluczowe:
przedział lat 1945–1961, Górny Śląsk, nauczyciel, doskonalenie zawodowe,, przemiany ideologiczne, kadra kierownicza szkół.Abstrakt
Artykuł dotyczy zmian w zakresie kształcenia i zatrudniania nauczycieli w latach 1945–1961 oraz przemian w zakresie kadry kierowniczej szkół. W celu nakreślenia ogólnopolskich prawidłowości posłużono się przykładem województwa śląsko-dąbrowskiego. Do zebrania niezbędnych materiałów wykorzystano kwerendę źródeł archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz Archiwum Państwowym w Katowicach. Analiza danych archiwalnych oraz opracowań z tego okresu pozwoliła wysunąć następujące wnioski: w zakresie zatrudnienia oraz nominacji kierowniczych podstawą uzyskiwania stanowisk stała się przynależność do partii, nastąpiło nasycenie treści kształcenia nauczycieli ideologią socjalistyczną, postępowały feminizacja zawodu, stopniowe odchodzenie od treści regionalnych wynikające z polityki władzy ludowej oraz zatrudniania nauczycieli niezwiązanych z regionem górnośląskim.
Downloads
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół Ministerstwo Oświaty, sygn. 1249, k. 60-63.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół Ministerstwo Oświaty, sygn. 4186, k. 2, 6, 12.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zespół Ministerstwo Oświaty, sygn. 4186 (materiały ze zjazdu kuratorów w dniach 26–29 sierpnia 1957 r.), k. 19-52.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego, sygn. 47, 11-12.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego, sygn. 382, k. 1.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego, sygn. 385, k. 4-10, 96.
Archiwum Państwowe w Katowicach, Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego, sygn. 388, k. 1.
Archiwum Państwowe w Katowicach, zespół 186, sygn. 386 (kształcenie niewykwalifikowanych nauczycieli), k. 4, 30, 31.
Archiwum Państwowe w Katowicach, zespół 186, sygn. 84 (wykaz nauczycieli czynnych z Opolszczyzny), k. 3.
Archiwum Państwowe w Katowicach, zespół Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego, sygn. 86, k. 3, 4, 5.
Bobik B., Powojenny nauczyciel jako kreator ideologicznej rzeczywistości, „Rudzki Rocznik Muzealny” 2015, nr XIII, s. 92–107.
Bobik B., Szkolnictwo na Górnym Śląsku w latach 1945–1961, Katowice 2015, s. 85–91.
Rabicki Z., Szkoły średnie ogólnokształcące w województwie katowickim w latach 1945–1970, Katowice 1974.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 15 września 1948 r. o zasadach zaszeregowania i automatycznego przechodzenia nauczycieli do wyższych grup uposażenia, o dodatkach lokalnych, funkcyjnych i służbowych nauczycieli oraz trybie ustalania dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i za czynności dodatkowe nauczycieli, Dz.U. z 1948 r., nr 44, poz. 321 i 322.
Topol A., Polska Partia Robotnicza a nauczyciele (1945–1948) [w:] Studia i materiały z dziejów województwa katowickiego w Polsce Ludowej, red. H. Rechowicz, t. VII, Katowice 1972, s. 307–359.
Woskowski J., Niektóre socjologiczne zagadnienia pracy nauczyciela szkół podstawowych w województwie opolskim, „Biuletyn Nauczyciela Opolskiego”1962, nr 2, s. 2–17.
Zarządzenie Ministra Oświaty z 7 lutego 1948 r. w sprawie uproszczonych egzaminów państwowych na nauczycieli szkół średnich, Dz. Urz. MO z 1948 r., nr 4, poz. 53.
Zarządzenie Ministra Oświaty z 10 września 1957 r. w sprawie trybu postępowania oraz warunków wymaganych przy mianowaniu na stanowiska kierownicze w szkołach, Dz. Urz. nr 2, poz. 9.
Zarządzenie Ministra Oświaty z 28 sierpnia 1945 r. w sprawie organizacji szkolnictwa w okresie przejściowym, Dz. Urz. nr 2, poz. 9.
Zarządzenie Ministerstwa Oświaty z 28 sierpnia 1945 r. wznawiające działalność Wyższych Kursów Nauczycielskich, „Monitor Polski” z 1965 r., nr 54, poz. 282.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 KULTURA – PRZEMIANY – EDUKACJA
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
