Biograficzne puzzle. Czytając „Emigracje intymne” Agnieszki Nęckiej

Abstrakt

Artykuł omawia rolę, jaką rozprawa Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych Agnieszki Nęckiej odgrywa w najnowszych badaniach literaturoznawczych nad problematyką postmodernizmu w powieściowych rekonstrukcjach tożsamości autorów-emigrantów. Na badawczą propozycję Nęckiej składa się osiem krytycznych szkiców dotyczących prozy Zygmunta Haupta, Zbigniewa Kruszyńskiego, Manueli Gretkowskiej, Artura Leczyckiego oraz – przywołanej jako kontekst porównawczy – twórczości quasi-autobiograficznej Mikołaja Łozińskiego, Tomasza Piątka, Magdaleny Tulli i Michała Witkowskiego. Są to nie tylko postacie twórców, których prace nadal wymagają pogłębionej refleksji, ale także sama problematyka ujęta w wymownym tytule – Emigracje intymne – pozwala na wieloaspektową, uwzględniającą liczne konteksty kulturowe interpretację ich pisarstwa. Z węższej bowiem perspektywy rozważania Nęckiej stanowią studium przypadków prozaików, którzy zgodnie z zasadą „samowpisania się w utwór” tworzą autobiografie na fundamencie redefinicji wzorców tradycyjnie stosowanych jako punkt odniesienia dla opisu tożsamości różnych modeli „wygnańca”. Z perspektywy szerszej natomiast, omawiane w Emigracjach intymnych przypadki ilustrują kulisy kulturowych mechanizmów zaprzeczenia i transformacji modernizmu oraz wskazują na jego trudne do odrzucenia dziedzictwo, wciąż obecne we współczesnej praktyce twórców epoki postmodernistycznej.